Bi kịch từ lệnh truy nã 11 năm trước

Lần theo địa chỉ mà một thư ký tòa cung cấp, tôi đến nhà Nguyễn Thanh Sơn lúc trời vừa sập tối, mưa rào. Căn nhà nhỏ, đơn sơ, khá tối nằm trong hẻm một quận ở TP.HCM. Phía dưới nhà dành để mua bán tạp hóa. Trên gác tạm là chỗ ngủ của ba cha con. Vừa bước vào, trước mắt tôi Sơn đang dỗ đứa con nhỏ sáu tuổi ăn vài muỗng cơm cuối. Thấy có khách, đứa con lớn học lớp 4 lễ phép vòng tay chào. Nụ cười nở tươi trên mặt, Sơn giới thiệu về hai đứa con, món quà giá trị nhất mà cuộc sống đã ban tặng cho Sơn. 1. Sơn quay về quá khứ trong nghẹn ngào. Ba Sơn dù đã có vợ nhưng sau giải phóng, đi công tác xa một mình, ông đã nói dối mẹ Sơn là chưa có gia đình để nên nghĩa vợ chồng. Không lâu sau mọi việc vỡ lở. Từ đó, cha mẹ chia tay, mẹ một mình tần tảo nuôi hai chị em. Có một thời cực quá, mẹ đã đưa Sơn sang nhà ba để được chăm sóc tốt hơn nhưng chỉ ba tuần sau, nhớ con, mẹ đã đến đón Sơn về. Tuổi thơ lớn lên vốn thiếu thốn tình cha, mẹ vì cuộc sống không có thời gian quan tâm, Sơn bỏ học giữa chừng theo mấy đàn anh chơi heroin. Sau lần thử, Sơn không thể nào từ bỏ được. Thấy con lêu lổng, mới 18 tuổi, mẹ Sơn buộc Sơn phải cưới vợ với ước mong có gia đình Sơn sẽ nên người. Nhưng Sơn nghiện càng ngày càng nặng. Vợ Sơn phát hiện, chịu không nổi đã ẵm con bỏ đi. Mẹ Sơn khóc hết nước mắt rồi đưa con đi cai nghiện tự nguyện hết lần này đến lần khác. Thế nhưng trở về Sơn lại tái nghiện. Đồ đạc trong nhà cứ mất hết cái này đến cái khác. Mẹ Sơn biết nhưng không dám báo công an vì thương con sẽ bị bắt đi tù. Rồi đến ngày Sơn nghiện mất hết lý trí. Chỉ trong một tháng, Sơn lừa em gái, cậu ruột lấy ba chiếc xe máy đem bán lấy tiền để thỏa cơn nghiện. Chịu không nổi đứa con ngỗ nghịch và hy vọng thà con đi tù mà còn có đường sống hơn là sẽ chết vì heroin, bà mẹ khuyên con và đưa Sơn ra đầu thú. Tại cơ quan điều tra, Sơn đã thành khẩn khai báo hết những hành vi lừa xe của ba người thân. Năm 1998, Sơn bị TAND quận 8 (TP.HCM) phạt hai năm tù về tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản. Ngừng một chút nhìn con thơ, Sơn kể những ngày ngồi tù cai nghiện không thuốc đặc trị là cực hình. Nhưng nhờ quyết tâm cùng sự giúp đỡ của bạn bè trong trại, Sơn vượt được những cơn nghiện. Mỗi ngày hơn 20 lần vật vã, quay cuồng, phải tự xối nước vào mặt cho đến tỉnh, Sơn cai nghiện thành công. Sau đó, Sơn được tha tù trước thời hạn. 2. Về địa phương nhập lại hộ khẩu, Sơn quyết tâm làm lại cuộc đời. Nhưng để lấy lại lòng tin của những người thân không phải dễ, mẹ dù hết lòng yêu thương vẫn không tin con đã hết nghiện. Bà không hề giấu giếm chuyện đề phòng đối với con trai. Mặc cảm đè nặng nhưng Sơn vẫn cố gắng học nghề hớt tóc để kiếm sống. Rồi tình yêu lại đến lần nữa, Sơn gặp được người phụ nữ yêu thương, không chấp nhất quá khứ của mình. Cưới vợ, Sơn đã quyết định rời xa thành phố, cùng vợ về quê ở Vĩnh Long làm ăn. Ngày ra đi, Sơn chân tình với mẹ: “Mẹ chưa tin con đã hết nghiện, tu chí thì con phải làm mẹ tin…”. Ở miệt vườn, Sơn làm đủ thứ nghề để nuôi vợ con. Từ một đứa con được mẹ nuông chiều, không hề phải lao động thì nay mỗi ngày Sơn phải còng lưng đạp xe đi hớt tóc dạo. Từ một thanh niên thành phố chỉ biết ăn chơi, nay Sơn phải tập chèo xuồng để giữ cá nuôi cho người ta cực nhọc hằng đêm. Nhưng dù có nỗ lực, gia đình vợ vẫn xét nét, e dè với quá khứ của Sơn. Vợ cũng không còn được như trước, hay buồn cáu, suốt ngày bài bạc, bỏ bê con cái. Khuyên vợ bỏ bài bạc mãi không được mà vợ chồng còn cãi nhau kịch liệt, Sơn quyết định đưa hai con trở về thành phố, thuê nhà ở xóm lao động, ngày ngày đi làm kiếm tiền chăm hai con. Cực nhất là với đứa con nhỏ khi bé mới 10 tháng tuổi. Gà trống nuôi con, Sơn làm mọi nghề lương thiện để có tiền, chỉ mong sao hai con lớn lên không đi vào con đường lầm lỗi như cha. Từ từ Sơn đã tạo dựng được niềm tin ở mẹ. Đến đầu năm 2008, mẹ Sơn đã cho cha con về ở cùng nhà trước khi bà… ra đi. Sau này, nghề hớt tóc ế, Sơn chỉ bán hàng tạp hóa tại nhà như mẹ trước đây. Hai con là niềm vui của Sơn trong những ngày cực nhọc. Nghẹn ngào Sơn nói: “Nếu như tôi muốn quay lại con đường hư hỏng, tôi đã không dắt chúng theo. Sau bao năm tôi đã hiểu đời, hiểu người hơn. Tôi biết đời mình coi như bỏ đi, bây giờ tôi chỉ dồn tất cả cho hai con, mong cho chúng nên người”. 3. Bất ngờ, đầu năm 2010, công an mời Sơn đến làm việc vì có lệnh truy nã cách đây 11 năm. Sơn sững sờ bởi không hề biết đến lệnh truy nã này… Xót xa, Sơn nói ngày về không dám làm gì vi phạm pháp luật và cũng không hề biết có lệnh truy nã chứ không phải cố ý lẩn trốn. “Bao lâu nay chỉ biết sống cho con nhưng nếu tôi giờ phải đi tù hai đứa con bé bỏng sẽ ra sao. Càng đau hơn nếu quá khứ của mình liên lụy đến con thơ…”. Tiễn tôi về, người bạn gái mới quen của Sơn tâm sự: “Lúc trẻ anh đã từng sai lầm, nay đã chí thú làm lo cho con. Vậy mà… Giờ em chỉ biết phụ anh chăm sóc các cháu và cầu mong anh ấy đừng nản lòng”. 13 năm đã có quá nhiều sự đổi thay trong một đời người. Một thanh niên mới lớn bồng bột phạm tội đến nay đã là người cha mẫu mực nuôi hai con thơ. Lật lại vụ án sẽ làm ảnh hưởng đến nhiều số phận và đẩy con người vào hoàn cảnh bi thương hơn... Truy nã khi đang bắt tạm giam TAND TP.HCM vừa tuyên hủy bản án sơ thẩm của TAND quận Tân Bình trong vụ Nguyễn Thanh Sơn bị quy kết lừa đảo chiếm đoạt tài sản để làm rõ những vướng mắc trong việc truy nã bị cáo. Trước đó, cấp sơ thẩm xử phạt Sơn một năm sáu tháng tù. Ngày 27-11-1997, Sơn mượn xe máy của em gái cùng cha khác mẹ ở quận Tân Bình, nói dối là đi thăm vợ rồi đem xe bán lấy 3,5 chỉ vàng mua heroin sử dụng. Ba ngày sau, Sơn lại lừa lấy xe máy của vợ cũ, đem bán được sáu chỉ vàng. Sau đó Sơn bỏ trốn và bị truy nã, đến tháng 12-2009 Sơn ra đầu thú... Vấn đề rắc rối trong vụ này là thực tế Sơn đã không hề bỏ trốn như án sơ thẩm nhận định. Bởi ngay sau khi lừa được hai chiếc xe trên, Sơn tiếp tục lừa lấy chiếc xe máy của người cậu, bị công an bắt và tạm giam. Nhưng cùng một thời điểm, không hiểu sao cơ quan điều tra Công an TP.HCM lại ra quyết định khởi tố vụ án, khởi tố bị can đối với Sơn (về hành vi lừa lấy xe của người cậu) và ra lệnh truy nã Sơn với lý do… bị can đang lẩn trốn. Sau khi thi hành xong bản án hai năm tù về tội lừa đảo của TAND quận 8, tháng 11-1999 Sơn trở về, cai nghiện, nhập hộ khẩu, có việc làm ổn định, lập gia đình, không hề hay biết mình đang bị truy nã. Cuối năm 2009, bỗng dưng Sơn nhận được thư của Công an TP kêu gọi ra đầu thú. Ra trình diện, Sơn bị truy cứu trách nhiệm hình sự trong hai vụ lừa lấy xe của em gái và vợ cũ (Sơn được tại ngoại) rồi bị TAND quận Tân Bình xử phạt như đã nói ở trên. Bào chữa tại phiên phúc thẩm, luật sư của Sơn đã đề nghị hủy bản án sơ thẩm của TAND quận Tân Bình vì vi phạm tố tụng, hủy lệnh truy nã của Công an TP vì nội dung truy nã không đúng. Luật sư cũng yêu cầu không truy cứu trách nhiệm hình sự đối với Sơn trong hai vụ chiếm đoạt xe của em gái và vợ cũ vì thời hiệu truy cứu trách nhiệm hình sự đã hết. Cụ thể, tội phạm ít nghiêm trọng, sự việc xảy ra đã gần 13 năm, hai vụ này lại không hề có quyết định khởi tố vụ án… HOÀNG YẾN