Bầu cử sớm, nước cờ sai của nữ thủ tướng Anh

Anh rơi vào tình trạng “Quốc hội treo” lần 3

"Nước cờ" của Thủ tướng Anh Theresa May trong việc tiến hành tổ chức bầu cử trước thời hạn dường như đã phản tác dụng khi đảng Bảo thủ của bà không thể giành được đa số ghế quá bán tại hạ viện. Kết quả kiểm phiếu của cuộc bầu cử trước thời hạn tại Anh cho thấy Đảng Bảo thủ của Thủ tướng Theresa May đã không thể giành được đa số ghế trong tổng số 650 ghế tại Quốc hội và thậm chí cũng không đạt đủ 326 ghế cần thiết để tự thành lập chính phủ. Đảng Bảo thủ giành được 319 ghế, ít hơn 12 ghế so với cuộc bầu cử hồi năm 2015. Đây là lần đầu tiên đảng Bảo thủ mất ưu thế đa số tại Quốc hội Anh sau 18 năm.

Thủ tướng Anh Theresa May đối mặt với nhiều thử thách

Quốc hội Anh lâm vào tình trạng “bị treo” do không có đảng nào đạt đủ 326 ghế, đủ mức đa số để độc lập thành lập chính phủ. Đây là lần thứ ba Anh có "quốc hội treo" kể từ Thế Chiến II. Lần gần nhất không chính đảng nào giành thế đa số trong quốc hội là năm 2010. Đảng Bảo thủ của ông David Cameron khi đó lập được liên minh với đảng Tự do Dân chủ và kết thúc tình trạng "treo" chỉ trong 5 ngày sau bầu cử.

Giới phân tích nhận định kết quả này phản ánh uy tín và quyền lực của Thủ tướng May bị suy yếu không chỉ trong nội bộ đảng Bảo thủ, tại Hạ viện, mà còn ảnh hưởng nặng nề đến vị thế của bà tại Liên minh châu Âu. Bên cạnh đó, các biện pháp, chính sách và chủ trương được đề ra sẽ khó lòng đạt được sự đồng thuận cao khi chính phủ mới ở Anh là một chính phủ do nhiều đảng kết hợp. Trong khi lãnh đạo Công đảng đối lập Jeremy Corbyn kêu gọi từ chức, Nữ thủ tướng Anh tuyên bố không từ chức và đề xuất thành lập chính phủ mới đã được bà May đưa ra tại cuộc gặp Nữ hoàng Elizabeth ngày 9/6.

Bà Theresa May và Nữ hoàng Anh ELizabeth II

Thủ tướng May cam kết tiếp tục phối hợp với đảng Hợp nhất Dân chủ (DUP) của Bắc Ireland trong Quốc hội để cùng thực thi các cam kết về Brexit và trong 5 năm tới sẽ xây dựng một chính phủ mà trong đó không ai cũng như không cộng đồng nào bị "bỏ lại phía sau". DUP là đảng chính trị lớn nhất tại Bắc Ailen có đường lối thân Anh và nắm 10 ghế trong Quốc hội mới. Thỏa thuận của bà May với đảng DUP sẽ cho phép bà tiếp tục nắm quyền và thông qua các đạo luật với số phiếu tối thiểu.

Khó khăn cho tương lai Brexit

Việc đảng Bảo thủ không giành được đa số quá bán tại Quốc hội khiến các cuộc đàm phán Anh rời Liên minh châu Âu (Brexit) ngày 19/6 tới trở nên bất định. Kết quả cuộc tổng tuyển cử cũng gây ra lo ngại Anh có một chính phủ rối loạn. Kết quả này hoàn toàn đi ngược với chiến lược mà bà May đề ra ban đầu về ý định tổ chức bầu cử sớm để củng cố quyền lực và thiết lập một chính phủ "đoàn kết và đồng lòng" trong các cuộc đàm phán Brexit. Ngay sau khi cuộc bầu cử sớm cho kết quả Quốc hội “treo”, đồng bảng đã rớt giá mạnh, giảm tới 2,5% do những mối quan ngại về sự bất ổn đối với kinh tế Anh và tiến trình đàm phán Brexit.

Khó khăn trong tiến trình Brexit của Anh

Trước mắt, khi chỉ còn 10 ngày nữa là bắt đầu đàm phán với EU liên quan đến Brexit, Thủ tướng May có thể yêu cầu EU tạm hoãn lại việc này để nước Anh có thời gian thành lập chính phủ mới. Người phụ trách đàm phán Brexit của EU, ông Michel Barnier, cảnh báo rằng điều này khiến các cuộc đàm phán vốn đã phức tạp sẽ càng trở nên khó khăn hơn, trong khi Chủ tịch Ủy ban châu Âu Jean-Claude Juncker hy vọng cuộc đàm phán diễn ra đúng thời hạn.

Giới phân tích cũng cho rằng không loại trừ khả năng Chính phủ Anh sẽ tổ chức một cuộc tổng tuyển cử khác vào cuối năm nay. Điều này rất có thể sẽ làm gia tăng rủi ro chính trị lên đồng bảng. Các chuyên gia tiền tệ dự báo trong bối cảnh hiện nay, nhiều khả năng đồng bảng sẽ giảm gần xuống ngưỡng 1,20 USD đổi 1 bảng, song cũng có thể một Brexit “mềm” hơn sẽ giúp đồng tiền này tăng lên trên ngưỡng 1,3 USD.

Bên cạnh đó cũng có ý kiến cho rằng việc thành lập một chính phủ liên minh cũng không phải hoàn toàn bất lợi cho tiến trình Brexit. Với một chính phủ liên minh, lập trường của Anh trong quá trình đàm phán rời EU có thể mềm mỏng hơn và cơ hội nước Anh sẽ ở lại Khu vực thị trường chung châu Âu cũng lớn hơn. Điều này được thể hiện phần nào qua diễn biến trên thị trường tiền tệ và tài chính Anh.

Gia Khanh
BBC, Telegraph, Guardian