Bất thường trong kết luận thanh tra Sabeco

Trong lúc kết luận do Thứ trưởng thường trực Bùi Xuân Khu ký chỉ rõ: "Chủ tịch HĐQT và Tổng Giám đốc mâu thuẫn, mất đoàn kết, cũng như những yếu kém trong nghiệp vụ quản lý kinh tế của Tổng Giám đốc, yêu cầu kiểm điểm...", thì bản kết luận của Thứ trưởng Nguyễn Nam Hải ký, mọi thiếu sót, trách nhiệm gần như tan biến hết (!?). Chủ tịch HĐQT, Tổng Giám đốc mâu thuẫn, mất đoàn kết Theo bản kết luận thanh tra số 11153 do Thứ trưởng thường trực Bộ Công Thương - ông Bùi Xuân Khu ký ngày 6.11.2009 thì thực hiện 3 quyết định của Bộ trưởng Bộ Công Thương, từ ngày 8.6.2009 đến ngày 6.8.2009 và từ ngày 9.9.2009 đến ngày 19.9.2009, đoàn thanh tra đã tiến hành thanh tra tại Sabeco với các nội dung: Việc thay đổi nhãn bia; việc mua, bán nguyên vật liệu đầu vào (Malt, Houblon và vỏ lon bia 333 từ năm 2008 đến thời điểm thanh tra); xác minh thông tin Tổng Giám đốc Sabeco có tài khoản ngoại tệ ở Ngân hàng Vietcombank do người nhà đứng tên; tính suất đầu tư xây dựng các nhà máy bia. Cũng theo bản kết luận thanh tra này thì Sabeco luôn hoàn thành tốt nhiệm vụ sản xuất kinh doanh được giao, tăng trưởng và lợi nhuận năm sau luôn cao hơn năm trước. Tuy nhiên, khi chuyển sang hoạt động theo điều lệ của Cty cổ phần, Luật Doanh nghiệp đã xuất hiện những dấu hiệu mất đoàn kết giữa Chủ tịch HĐQT và Tổng Giám đốc cũng như đơn thư phản ánh về những sai phạm của TCty. (Xem tiếp trang 3) Quá trình thanh tra, đoàn thanh tra đã làm rõ và bộ kết luận: Việc Tổng Giám đốc Nguyễn Quang Minh ký hợp đồng mua phụ tùng với Hãng Krones trước sau đó mới báo cáo HĐQT là vi phạm quy chế quản lý. Ngoài ra với những hợp đồng lớn, dài hạn phải báo cáo HĐQT và được HĐQT đồng ý, nhưng trong việc mua nguyên liệu Malt, Houblon, Tổng Giám đốc đã tự ý ký, chốt giá. Theo kết luận thanh tra thì việc làm này không chỉ gây bất lợi cho TCty, gây bất bình trong lãnh đạo Sabeco, mà còn thể hiện việc thiếu trách nhiệm, non kém về nghiệp vụ của Tổng Giám đốc. Về việc mua lon bia 333, kết luận thanh tra xác định: Theo quy định việc mua lon phải đấu thầu, chào hàng cạnh tranh. Nhưng Tổng Giám đốc đã không thực hiện, mà vẫn mua với giá cao hơn. Đây là việc làm sai nguyên tắc, gây phản ứng mạnh mẽ từ các đơn vị sản xuất, dẫn đến thua thiệt hàng chục tỉ đồng... Theo xác định của bộ thì những thiếu sót, khuyết điểm trên do Tổng Giám đốc Nguyễn Quang Minh có biểu hiện yếu kém trong nghiệp vụ quản lý kinh tế và thiếu ý thức trách nhiệm trước HĐQT. HĐQT, Ban điều hành, Ban kiểm soát chưa thực hiện đúng, đầy đủ, chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn được giao. HĐQT thiếu kiên quyết trong việc hủy, chấm dứt nhanh các quyết định của Tổng Giám đốc trái quy định của Sabeco. Riêng Chủ tịch HĐQT và Tổng Giám đốc có mâu thuẫn, mất đoàn kết trong thời gian dài làm ảnh hưởng đến hoạt động và uy tín của TCty. “Sáng đúng, chiều sai”, ai phải chịu trách nhiệm? Bản kết luận của Thứ trưởng thường trực Bùi Xuân Khu xác định, để xảy ra các thiếu sót, khuyết điểm trên, Tổng Giám đốc Nguyễn Quang Minh có trách nhiệm chính trong việc ký hợp đồng mua Houblon không đúng nghị quyết của HĐQT và ký hợp đồng mua phụ tùng máy dán nhãn cũng như mua lon bia 333. HĐQT thiếu sự giám sát, kiểm tra thường xuyên; chưa kiên quyết can thiệp yêu cầu Tổng Giám đốc dừng ngay quyết định vượt thẩm quyền để kéo dài và làm mất đoàn kết giữa Chủ tịch và Tổng Giám đốc thêm phức tạp. Từ kết luận trên, Bộ Công Thương yêu cầu Tổng Giám đốc phải tự kiểm điểm trách nhiệm điều hành, trình độ quản lý, nghiệp vụ chuyên môn, kiến thức quản lý doanh nghiệp trong thực thi các nhiệm vụ được giao. HĐQT tổ chức kiểm điểm trách nhiệm quản trị doanh nghiệp, thiếu kiểm tra giám sát. Yêu cầu Sabeco kiểm điểm làm rõ trách nhiệm cá nhân, tập thể, đề xuất biện pháp xử lý và báo cáo kết quả thực hiện về bộ. Trong lúc các kết luận trên còn chưa được xử lý thì ngày 4.6.2010, Bộ trưởng Bộ Công Thương lại ký quyết định thanh tra, thành lập đoàn thanh tra nội dung đã được chính Thứ trưởng thường trực Bùi Xuân Khu ký kết luận trước đó là mua lon bia 333 rỗng năm 2008-2009 và thêm nội dung mới là mua cổ phần Cty cổ phần bia Sài Gòn - Hà Nội. Ngày 23.8.2010, Thứ trưởng Bộ Công thương Nguyễn Nam Hải đã ký kết luận thanh tra. Điều đáng nói là nội dung kết luận thanh tra này hoàn toàn trái ngược với bản kết luận thanh tra do Thứ trưởng thường trực Bùi Xuân Khu ký trước đó và đáng ra nó phải được công khai, thì kỳ lạ thay bản kết luận này được đóng dấu “mật”. Tất cả những thiếu sót, tồn tại trong việc mua lon bia 333 rỗng trước đây, nay được bản kết luận thanh tra mới khẳng định: “Chưa đủ cơ sở kết luận việc ký hợp đồng mua lon bia của Sabeco với các đối tác có giá cao, dẫn đến thua thiệt hàng chục tỉ đồng”. Việc có sự chênh lệch giá mua giữa các nhà cung ứng được lý giải là do biến động giá nhôm và thời điểm ký hợp đồng khác nhau và cuối cùng trách nhiệm được xác định là thuộc Tổng Giám đốc và Ban mua hàng, nhưng là trách nhiệm do không dự đoán được sự biến động của giá nhôm trên thị trường thế giới. Thay vì các nguyên nhân mất đoàn kết, mâu thuẫn, kết luận của Thứ trưởng Nguyễn Nam Hải phát hiện: “Do việc chuyển đổi mô hình hoạt động từ TCty nhà nước sang TCty cổ phần, chưa chuẩn bị kỹ về tổ chức, bộ máy, sắp xếp cán bộ”. Từ kết luận này, bộ chỉ yêu cầu lãnh đạo Sabeco kiểm điểm “rút kinh nghiệm” Cùng một nội dung, nhưng hai kết luận thanh tra do hai thứ trưởng Bộ Công Thương ký lại theo hai hướng khác nhau. Bản kết luận thanh tra sau không phải là phúc tra lại nội dung thanh tra trước, trong nội dung của nó cũng không có dòng nào khẳng định thay thế kết luận trước. Điều này khiến dư luận đặt câu hỏi: Bản kết luận thanh tra nào có hiệu lực thi hành, bản do Thứ trưởng thường trực Bùi Xuân Khu ký hay bản do Thứ trưởng Nguyễn Nam Hải ký? Với cách giải quyết tiền hậu, bất nhất như vậy không hiểu bao giờ những tồn tại, thiếu sót, những “mâu thuẫn, mất đoàn kết trong nội bộ lãnh đạo Sabeco” mới được xử lý, giải quyết dứt điểm? Bao giờ TCty này mới có thể ổn định để tập trung vào nhiệm vụ sản xuất, kinh doanh? Duy Thanh