Báo Nhật: Người Mỹ với bài học đắt giá Hải chiến Java

Hải chiến Java (The Battle of Java Sea) diễn ra đầu năm 1942 thực sự là "cú xé toạc" cho những hoạch định quân sự của Mỹ và đồng minh trên biển nửa đầu thế kỷ XX.

Đến nay, trên 74 năm trôi qua nhưng lực lượng đồng minh vẫn chưa lý giải được nguyên do vì sao họ thua trong cuộc Hải chiến Java diễn ra ngày 27/2/1942, đưa Hải quân Hoàng gia Nhật Bản trở thành lực lượng hùng hậu nhất trên biển đầu thập niên 40 ở thế kỷ trước, tiếp tục chinh phục Java những phần còn lại của vùng Đông Nam Á.

Đặc biệt, ác mộng Hải chiến Java còn là bài học đau lòng cho những người hoạch định kế hoạch quân sự của Mỹ. Và cũng từ đây, lịch sử quân sự thế giới ra đời thêm hai thuật ngữ, OB hay Offshore Balancing" (Thế cân bằng trên biển) và DE hay Deep Engagement” (Tham chiến triệt để).

Bản đồ khu vực diễn ra Hải chiến Java

Hải chiến Java hay Trận chiến biển Java (The Battle of Java Sea), gọi tắt Hải chiến BJA là cuộc chiến diễn ra từ ngày 27/2 đến ngày 13/3/1942 nằm trong khuôn khổ chiến dịch Đông Ấn thuộc Hà Lan, trong đó Nhật Bản là bên thắng cuộc còn Mỹ và phe đồng minh là bên bại cuộc.

Hải quân Mỹ (USN) được trang bị tương đối hùng hậu, được hỗ trợ rất mạnh từ phía đồng minh như Hải quân Hoàng gia Anh, Hải quân Hoàng gia Australia, Hà Lan và New Zealand.

Về phía Hải quân Hoàng gia Nhật Bản (IJN) tuy không mạnh bằng đồng minh nhưng lại có khả năng tác chiến cao và cơ động, gồm 6 hạm đội và 4 tàu vận tải, 10 tàu chiến, 18 tàu vận tải hạng nặng và 126 tàu khu trục...

Đặc biệt, hải quân Nhật còn được đào tạo bài bản, kỷ luật nghiêm, kỹ năng tuyệt vời, nhất là tác chiến pháo trên biển. IJN còn có tàu ngư lôi Type 93 (Long Lance) rất lợi hại, có khả năng tấn công mục tiêu trong phạm vi rộng, vượt trội vũ khí cùng loại của đồng minh và quan trọng hơn là có cách quản trị tốt, mặc dù đồng minh có hẳn một bộ tư lệnh liên quân mang tên ABDA (Bộ Tư lệnh liên quân Mỹ- Anh- Hà Lan- Australia).

Tàu tuần dương hạm Houston của Mỹ trước khi tham gia Hải chiến BJA

Hải chiến Java nhắm vào... Mỹ và đồng minh

Hải quân Hoàng gia Nhật đã lợi dụng sự bất đồng của đồng minh, nhất là sau khi vô hiệu hóa lực lượng quân đội Mỹ tại Philipin, IJN đã tiến hành hàng loạt các vụ tấn công có tính toán nhắm vào lực lượng đồng minh.

Bắt đầu bằng trận khai hỏa tấn công vào tàu DEI của Hà Lan đầu tháng 2/1941 để chia nhỏ lực lượng của đồng minh. Ngau sau khi nhận được nguồn tin về lực lượng đổ bộ Nhật Bản được bảo vệ bởi một lực lượng tàu nổi hùng hậu tiến đến gần đảo Java, Đô đốc Doorman quyết định đối mặt và tìm cách tiêu diệt lực lượng tàu vận tải chính.

Khởi hành vào ngày 26/2/1942 cùng với các tàu tuần dương Houston, HMAS Perth (D29), HNLMS De Ruyter, HMS Exeter (68) và HNLMS Java cùng mười tàu khu trục khác, quân của Đô đốc Doorman đã đụng độ với lực lượng hỗ trợ Nhật Bản dưới quyền chỉ huy của Đô đốc Takeo Takagi, gồm bốn tàu tuần dương và 13 tàu khu trục.

Tàu tàu De Ruyter trước khi nổ tung

Trong trận chiến Java diễn ra ngày 27/2/1942, lực lượng của Doorman gặp hạm đội Nhật Bản lần đầu tiên vào lúc chiều tối. Trong khi các tàu khu trục Nhật thả một màn khói, các tàu tuần dương của cả hai phía đồng loạt nổ súng.

Sau một đợt tấn công đầu tiên bằng ngư lôi không hiệu quả, các tàu tuần dương hạng nhẹ cùng các tàu khu trục Nhật Bản tung ra đợt thứ hai và đánh chìm được tàu khu trục HNLMS Kortenaer.

HMS Exeter và tàu khu trục HMS Electra (H27) bị hải pháo bắn trúng, làm cho Electra chìm không lâu sau đó. Lúc 17 giờ 30 phút, Đô đốc Karel Doorman quay mũi về phía Nam dọc theo bờ biển Java, không muốn bị phân tán khỏi mục tiêu chính, quân của Doorman tiến hành tiêu diệt các con tàu vận tải.

Hạm đội Đồng minh né tránh được thêm một đợt tấn công khác bằng ngư lôi, tiếp tục đi dọc bờ biển, tàu khu trục HMS Jupiter (F85) bị chìm do trúng mìn.

Đô đốc Karel Doorman cùng nhiều sĩ quan bị thiệt mạng trong Hải chiến BJA

Tàu khu trục HMS Encounter (H10) được lệnh tách ra để vớt những người sống sót trên chiếc Kortenaer và do sử dụng hết số ngư lôi mang theo, nên các tàu khu trục Mỹ phải quay lại Surabaya.

Do không có được lực lượng hộ tống, bốn tàu chiến còn lại của Đô đốc Doorman một lần nữa quay trở lên phía Bắc với nỗ lực lần cuối cùng nhằm ngăn chặn việc chiếm đóng Java. Đến 23 giờ đêm, các tàu tuần dương lại đối đầu với hạm đội tàu nổi Nhật Bản.