Bàn giải pháp để quản lý người nghiện và cai nghiện ma túy

Người nghiện tăng hàng năm

Theo báo cáo của Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội (LĐ-TB&XH), hiện cả nước có 210.751 người nghiện ma túy có hồ sơ quản lý, tăng 10.617 người so với cùng kỳ năm 2015 (200.134 người); ngoài nghiện heroin, số người sử dụng ma túy tổng hợp dạng Amphetamine (ATS), cỏ mỹ “ XLR) – 11” tăng nhanh, đặc biệt là ở các tỉnh, thành phố phía Nam như: TP. HCM, Đồng Nai, Bà Rịa – Vũng Tàu… Người sử dụng ma túy tổng hợp có rối loạn tâm thần và một số có hành vi ảnh hưởng nghiêm trọng đến trật tự an toàn xã hội.

Chăm sóc, điều trị cắt cơn tại một trung tâm cai nghiện ma túy tự nguyện.

Đến nay, cả nước có 132 cơ sở cai nghiện ma túy, trong đó có 110 cơ sở công lập và 22 cơ sở ngoài công lập do tổ chức cá nhân thành lập. Trong số 110 cơ sở công lập có 05 cơ sở cai nghiện bắt buộc, 75 cơ sở cai nghiện tổng hợp (cai bắt buộc, cai tự nguyện, Mathadone, quản lý người nghiện có nơi cư trú ổn định), 24 cơ sở điều trị nghiện ma túy tự nguyện và Mathadone, 6 cơ sở tiếp nhận đối tượng xã hội.

Tổng số người được điều trị cai nghiện tại các cơ sở tính đến nay là 27.918 học viên, trong đó: cai nghiện bắt buộc theo quyết định của Tòa án cho 17.488 học viên, tăng 12.461 học viên so với năm 2015, trong đó có 10.422 học viên không có nơi cư trú ổn định, chiếm 59,5%. Cai nghiện tự nguyện tại cơ sở công lập cho 3.576 học viên; điều trị thay thế bằng thuốc Methadone cho 50.663 người, trong đó điều trị tại các cơ sở của ngành Y tế là 48.229 người, ngành LĐ-TB&XH là 2.434 người. Cai nghiện tại cơ sở tư nhân là 5.300 lượt học viên; quản lý sau cai tại cơ sở quản lý sau cai là 1.763 học viên; quản lý tại cơ sở xã hội là 2.538 người.

Giải pháp nào?

Theo bà Nguyễn Thị Thu – Phó Chủ tịch UBND TP. HCM, muốn cảm hóa được người nghiện thì cần xem người nghiện ma túy như người bệnh, chính vì vậy, trong thời gian qua TP. HCM đã không để xảy ra tình trạng người nghiện trốn khỏi Trung tâm. Bà Thu khẳng định đó cũng là giải pháp hiệu quả mà thành phố đang tập trung đẩy mạnh. Bên cạnh đó, thành phố còn đầu tư cơ sở hạ tầng, trang thiết bị một cách bài bản giúp người nghiện có không gian và môi trường điều trị thích hợp, góp phần nhanh chóng hòa nhập cộng đồng. Bà Thu cũng kiến nghị Chính phủ sớm có văn bản quy định đối với người nghiện ma túy không có nơi cư trú, đối tượng người nghiện chưa thành niên; Kiến nghị Bộ LĐ-TB&XH có văn bản hướng dẫn phương pháp điều trị người nghiện ma túy tổng hợp.

Ông Phạm Văn Thủy, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Sơn La kiến nghị Chính phủ cần chỉ đạo các địa phương và Bộ, ngành phối hợp chặt chẽ và có cơ chế đặc thù cho các địa phương có địa bàn nóng và phức tạp. Ông Thủy cũng dẫn chứng tình trạng tội phạm ma túy ở Sơn La: Một số người nghiện ma túy cũng là người buôn bán ma túy. Lãnh đạo Sở Y tế Hải Phòng kiến nghị Chính phủ nên hình thành Trung tâm dự phòng điều trị và lạm dụng chất, mô hình này ở nước ngoài áp dụng rất hiệu quả. Còn đại diện lãnh đạo Bộ Y tế thì cho rằng nên thay đổi phương thức tiếp cận điều trị.

Cục trưởng Cục Phòng chống tệ nạn xã hội thuộc Bộ LĐ-TB&XH Nguyễn Xuân Lập cho rằng: Theo Nghị định 109 của Chính phủ, hiện tại các cơ sở cai nghiện ma túy chỉ có y sỹ chứ không có bác sỹ, đội ngũ cán bộ còn hạn chế về trình độ cũng như kỹ năng tư vấn và điều trị.

Theo Bộ trưởng Bộ LĐ-TB&XH Đào Ngọc Dung, giải pháp trọng tâm trong thời gian tới là tập trung đẩy mạnh cai nghiện tại gia đình và cộng đồng; không tập trung đối tượng quá đông tại một cơ sở cai nghiện mà cần phân nhỏ ra nhiều nơi, đồng thời cải thiện môi trường cai nghiện mới có thể thành công. Các địa phương nên vận dụng các thể chế để triển khai một cách hiệu quả trong thời gian tới.

Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Trương Hòa Bình nhấn mạnh, sau khi tập hợp các ý kiến, Chính phủ sẽ có thông báo cho các địa phương cũng như các Bộ ngành trong việc rà soát, phối hợp chặt chẽ để triển khai một cách hiệu quả. Phó Thủ tướng cho biết, đối với Luật chưa sửa được sẽ kiến nghị Quốc hội xem xét sửa luật, còn đối với thể chế liên quan đến Bộ, ngành nào thì ngành đó có trách nhiệm thông báo bằng văn bản và thông tư, những vấn đề nào liên quan liên ngành thì phải phối hợp để triển khai.

Trần Mai