Ba thách thức cho Bộ trưởng y tế trong năm 2014

Không giấy phép mà không bị phát hiện

Bác sĩ Nguyễn Kim Tiến, Bộ trưởng Bộ y tế, trong buổi gặp mặt báo chí cuối năm vào hôm 26.12, còn nhắc lại vụ bác sĩ Nguyễn Mạnh Tường, phi tang xác nạn nhân xuống sông Hồng, sau khi khách hàng này chết do bác sỹ Tường hút mỡ bụng tại phòng khám Cát Tường (Hà Nội). Thách thức cho quản lý y tế là ông này không bị phát hiện hành nghề hút mỡ bụng mà không có giấy phép.

Cũng hoạt động phòng khám trong thời gian không giấy phép, đã xảy ra hai cái chết của hai đứa trẻ tại phòng khám Hương Sơn (Thường Tín – Hà Nội), do bác sĩ bác sĩ Phạm Anh Sơn (Trưởng khoa Nhi, Bệnh viện Đa khoa Thường Tín) điều trị, chỉ trong 5 tháng. Bác sĩ này từng bị phạt, từng viết cam kết nhưng lại tái phạm “không phép” mà không bị phát hiện.

Ngành y tế đã chấn chỉnh bằng nhiều cách như công bố danh sách phòng khám và giấy phép hành nghề trên các trang web ngành (điều này giúp bệnh nhân có thể kiểm tra trước khi lựa chọn phòng khám), bác sỹ phải cam kết với bệnh viện nơi họ làm việc về công việc tại phòng mạch tư. Tuy vậy, thách thức vẫn còn đó, do nhân viên thanh tra ít – theo nhận định của ngành – và bệnh viện, trong thực tế, khó chế tài một khi nhân viên của mình vi phạm pháp luật bên ngoài và ngoài giờ làm việc của bệnh viện.

Kiểm soát an toàn thực phẩm và ngộ độc bếp ăn tập thể

Chỉ nội trong tháng 12 này, hai vụ ngộ độc tập thể đã xảy ra tại nơi mà cộng đồng nhiều lo lắng: trường học. 185 em mẫu giáo Trường mẫu giáo Phước Thể, xã Phước Thể, huyện Tuy Phong, tỉnh Bình Thuận đã phải nhập viện cấp cứu vì ngộ độc vào ngày 25.12.

Trước đó chỉ vài ngày, hôm 12.12, 65 học sinh Trường Tiểu học Nguyễn Trung Trực (Phường 3, Thành phố Tân An, tỉnh Long An) cũng phải cấp cứu vì ngộ độc thực phẩm.

Nhiều vụ ngộ độc đông người khác đã xảy ra tại các công ty hoặc quán xá. Cũng tháng cuối năm, ngày 21.12, trên địa bàn huyện Châu Thành, Tiền Giang đã xảy ra vụ ngộ độc thực phẩm tại bếp ăn tập thể của Công ty TNHH túi xách SIMONE Việt Nam (Lô AI-1, A VI, KII-1, Khu Công nghiệp Tân Hương, xã Tân Hương) làm 56 người mắc và phải nhập viện. Trong khi gần 300 người khác ở Khe Sanh phải cấp cứu sau khi ăn bánh mì của một tiệm bánh, hồi tháng 10 năm nay.

An toàn thực phẩm tại quán xá nhỏ lẻ khó kiểm soát do tính phức tạp của chuỗi thị trường. Tuy vậy, tại trường học hay công ty, nơi các pháp nhân có nhiều tiềm năng quản lý nhà cung cấp, việc quản lý an toàn bếp ăn tập thể tiếp tục thách thức các nhà quản lý vì chưa có cách nào tỏ ra hữu hiệu.

Khó phối hợp liên ngành

80.000 ống thuốc kích thích tăng trưởng giá đỗ chỉ trong vài giờ bị quản lý thị trường bắt giữ nhưng sau đó các cơ quan đá bóng cho nhau trong khâu xử lý tiếp theo, cho đến khi Ban chỉ đạo trung ương can thiệp, là một ví dụ về khả năng phối hợp liên ngành để bảo vệ sức khỏe công dân.

Tương tự, các vụ không giấy phép mà các bác sỹ vi phạm nêu trên, sau khi phát hiện đến khâu xử lý, bộ ngành dọc và chính quyền địa phương phải làm việc rất nhiều mới xác định được nơi chịu trách nhiệm.

Vụ “Rượu Nếp 29 Hà Nội” làm chết 6 người tiêu dùng ở Hải Phòng, hàng chục người khác nguy kịch đã được Cục an toàn thực phẩm, Bộ y tế, xử lý theo tình trạng khẩn cấp, trên toàn quốc, giới hạn thiệt mạng và thiệt hại tại Cẩm Phả và Hạ Long.

Tuy nhiên, điều này cho thấy cơ quan y tế phải đối diện với thách thức xử lý hậu quả, còn khâu kiểm soát xuất xưởng thực phẩm chế biến đang bị bỏ ngỏ.

Một bác sỹ, một điều dưỡng tại Phú Yên “bỗng dưng” “bị” điều đi thi hành án tử hình bằng phương pháp tiêm thuốc độc, cũng gây tranh luận về công tác điều động nhân viên giữa các ngành.

Tai biến y khoa, thầy thuốc mất uy, công dân mất niềm tin

Năm qua có lẽ là năm mà hình ảnh người thầy thuốc bị làm cho mất uy tín nhiều. Nhiều bệnh nhân chết không bình thường tại các bệnh viện, người nhà phản ứng mạnh trong khi bác sỹ thấy mất an toàn.

Một em bé được tuyên bố đã chết nhưng rồi tiếp tục sống. Một sản phụ tử vong tại bệnh viện Trung ương Huế, người nhà cho là bác sỹ tắc trách. 15 trẻ nhỏ tử vong có liên quan đến tiêm chủng vắc xin Quinvaxem, trong đó 3 trẻ chết tại điểm tiêm chủng chỉ nội Quảng Trị. Quý cha mẹ tăng chọn tiêm dịch vụ, nhiều tỉnh giảm tỉ lệ ở chương trình tiêm chủng quốc gia Quinvaxem.

Một sản phụ suýt chết được người nhà cho là do bệnh viện truyền nhầm máu, vì các kết quả xét nghiệm khác nhau, với số máu được truyền nhiều hơn số máu một người có thể có, lấy từ hai bệnh viện, cuối cùng được cứa sống tại bệnh viện Bạch Mai. Các bác sĩ tại đây nỗ lực cứu chị suốt một tháng trời.

Bốn sản phụ khác rét run, co giật sau khi được dùng một loại nước cất tại Cà Mau.

Bộ y tế đã tung ra nhiều nỗ lực, trong đó có chương trình Cảnh giác dược, giúp phát hiện và loại bỏ nhiều loại thuốc gây hại hoặc giúp bác sĩ ra toa hiệu quả. Trước dư luận về bác sỹ tắc trách, Bộ y tế xúc tiến trở lại đường dây nóng nhằm thay đổi thái độ của nhân viên y tế.

Tuy nhiên, việc đặt trọng tâm vào y đức hay thái độ nhân viên y tế không hoàn toàn được nhân viên y tế chia sẻ. Nhiều chuyên gia y tế cho rằng, tại tòa đàm, ngành y tế đầu tư chưa đủ để giảm thiểu tai biến y khoa – được hiểu là tai biến xảy ra ngoài mong muốn của thầy thuốc – là một trong những nguyên nhân có tính hệ thống, thách thức thầy thuốc trước các ca cận kề cái chết.

Thật ra, bạn đọc có thể liệt kê nhiều thách thức hay bê bối khác như liên kết với tư nhân bệnh viện công tham ô lãng phí trong bệnh viện, “ăn” phim X-quang, đánh tráo thủy tinh thể… trong năm qua mà ngành y tế đã “đánh”.

Motthegioi.vn xin điểm lại các thách thức có tính “cơ chế”, có thể còn tiếp diễn trong năm tới không chỉ ngành y mà ngành khác – nông nghiệp chẳng hạn – và công dân phải đối đầu.

Một Thế Giới bình chọn

Ảnh: Bác sỹ Nguyễn Kim Tiến, Bộ trưởng Bộ y tế thúc đẩy nhiều hoạt động nâng cao y đức trong năm qua. Bộ y tế có thể tiếp tục đối diện với nhiều thách thức, khi giảm ngân sách y tế trong năm tới và công cuộc bảo vệ sức khỏe công dân đòi hỏi nhiều ngành tham gia (Ảnh T.L)