Ẩn tình vũ khí Triều Tiên cập bến Trung Đông: Bàn tay siêu cường?

Vào ngày 2/8/2017, Bộ Ngoại giao UAE đã phát hành một tuyên bố chính thức lên án việc Triều Tiên phóng tên lửa đạn đạo xuyên lụcđịavào vùng đặc quyền kinh tế của Nhật Bản. UAE cho rằng hành động này của Triều Tiên là một "mối đe dọa thực sự đối với an ninh và ổn định quốc tế" và nhấn mạnh tầm quan trọng của việc duy trì luật pháp quốc tế như là nền tảng chống lại sự phổ biến vũ khí hạt nhân.

Tuy nhiên, The Diplomat tiết lộ, theo một bản ghi nhớ rò rỉ của Bộ Ngoại giao Mỹ, UAE đã mua 100 triệu USD vũ khí từ Triều Tiên vào tháng 6/2015 để hỗ trợ sự can thiệp quân sự của Saudi Arabia ở Yemen.

Các hoạt động thương mại tên lửa của Triều Tiên đang cung cấp cho nước này nguồn ngoại tệ mạnh. (Nguồn: AFP)

Động thái mua bán vũ khí bí mật của UAE từ Bình Nhưỡng có thể được giải thích rằng Abu Dhabi nhận định Triều Tiên là nhà cung cấp hệ thống tên lửa có tiềm năng và UAE cũng muốn ngăn Triều Tiên bán công nghệ quân sự tinh vi cho Iran và quân nổi dậy Houthi ở Yemen.

Những liên hệ của UAE với Triều Tiên và chiến lược hạt nhân của Abu Dhabi

Mặc dù UAE đã được nhiều nhà phân tích của Hoa Kỳ coi là đồng minh tin cậy nhất của Washington trong Hội đồng Hợp tác vùng Vịnh (GCC), căng thẳng đã gia tăng giữa Abu Dhabi và Washington sau thỏa thuận hạt nhân tháng 7/2015 giữa nhóm P5+1 và Iran - được biết đến với tên gọi Kế hoạch Hành động Toàn diện Chung (JCPOA).

UAE thậm chí còn là bên phản ứng mạnh mẽ hơn (so với cường quốc khu vực Saudi Arabia) về các nỗ lực bình thường hóa của ông Obama với Iran khi 91% công dân UAE trả lời trong một cuộc thăm dò năm 2015 rằng họ phản đối JCPOA.

Nhiều nhà hoạch định chính sách của UAE tin rằng Iran sẽ không tuân thủ cam kết của JCPOA và vẫn sẽ thẳng tiến con đường trở thành một cường quốc hạt nhân. Do đó, nhiều quan chức cấp cao của UAE, như Đại sứ UAE tại Mỹ Yousef al-Otaiba, đã tỏ ra quan tâm đến việc phát triển khả năng phòng thủ hạt nhân cho nước này.

Mặc dù các quan chức Mỹ không muốn UAE mua vũ khí hạt nhân, nhưng Abu Dhabi vẫn duy trì các mối liên kết thương mại với nhiều quốc gia có vũ khí hạt nhân để có thể phản ứng nhanh chóng nếu Iran vi phạm hiệp định JCPOA.

Trong bối cảnh này, Triều Tiên được xem là một nhà cung cấp nguyên liệu hạt nhân quan trọng cho UAE. Theo The Diplomat, các liên kết quân sự của UAE với Bình Nhưỡng bắt đầu từ năm 1989, khi Abu Dhabi mua tên lửa Scud-B của Triều Tiên.

Động thái mua bán tên lửa này xảy ra song song với sự phát triển của UAE đối với tiêm kích Mirage 2000 và các hệ thống máy bay F-16, có thể được sử dụng làm thiết bị chuyên chở vũ khí hạt nhân. Trong khi Trung Quốc và Pakistan ban đầu được coi là các bên có thể cung cấp nguyên liệu hạt nhân cho UAE theo như Abu Dhabi yêu cầu, thì sự không sẵn sàng của Bắc Kinh hay Islamabad trong việc tách rời Iran có thể đã khiến Bình Nhưỡng trở thành một nhà cung cấp công nghệ hạt nhân thích hợp hơn.

Trong khi việc mua nguyên liệu hạt nhân lớn từ Triều Tiên sẽ vấp phải sự phản đối từ Mỹ, UAE đã tiến hành các hợp đồng quân sự với Bình Nhưỡng thông qua các công ty tư nhân để đảm bảo rằng Abu Dhabi không phải đối mặt với các biện pháp trừng phạt từ Washington. Theo The Diplomat, hợp đồng vũ khí tháng 6/2015 của UAE với Bình Nhưỡng đã được tiến hành thông qua một công ty UAE có tên là al-Mutlaq Technology - hoạt động như một trung gian chuyển giao vũ khí giữa các nước.

Những nỗ lực của UAE để ngăn chặn sự phổ biến vũ khí hạt nhân cho Iran và Yemen

Ngoài việc tạo ra một con đường tiềm năng phía sau để nhanh chóng mua được tên lửa và vật liệu hạt nhân nhanh chóng, các thỏa thuận quân sự của UAE với Bình Nhưỡng đã giúp Triều Tiên nhận được “ngoại tệ mạnh” cần thiết để duy trì một nền kinh tế bền vững. Tầm quan trọng của UAE với tư cách là một đối tác kinh tế của Triều Tiên đã nâng tầm quan hệ nước này trong các hoạt động quân sự của Bình Nhưỡng và có thể giúp Abu Dhabi thuyết phục Triều Tiên không cung cấp công nghệ quân sự tinh vi cho Iran và các đồng minh.

Để chứng minh rằng việc duy trì các liên kết kinh tế và quân sự của Abu Dhabi và Bình Nhưỡng đi kèm với các điều khoản, UAE đã cản trở việc vận chuyển vũ khí của Triều Tiên tới Iran. Theo The Diplomat, vào tháng 8/2009, UAE đã bắt giữ một tàu ANL-Australia mang theo một vũ khí của quân đội Triều Tiên tới Iran. Động thái này khiến nhiều nhà quan sát khu vực ngạc nhiên, khi UAE vẫn duy trì liên kết thương mại rộng lớn với Iran và là điểm đến phổ biến cho nhiều người Iran lưu vong. Tuy nhiên, vụ ngăn chặn vũ khí của UAE đã mang lại lợi ích chiến lược vì đã trấn an Saudi Arabia về cam kết của Abu Dhabi nhằm ngăn chặn việc Tehran tiếp cận với công nghệ quân sự của Triều Tiên.

Mặc dù các quốc gia GCC khác, như Kuwait và Qatar, đã phải hạn chế mối quan hệ của họ với Triều Tiên về việc nhập khẩu lao động nước ngoài, liên kết quân sự của UAE với Bình Nhưỡng vấp phải ít lời chỉ trích hơn trong khối này - nằm dưới sự dẫn đầu của Riyadh. Sự im lặng của GCC có thể được giải thích bởi sự hỗ trợ của Saudi Arabia cho việc Abu Dhabi sử dụng mạng lưới các cảng của Riyadh ở Vịnh Ba Tư để ngăn chặn các chuyến hàng vận chuyển vũ khí của Triều Tiên tới Iran. Chính sách Triều Tiên của UAE cũng đã được GCC ủng hộ vì đã giúp ngăn Bình Nhưỡng cung cấp vũ khí cho lực lượng nổi dậy Houthi ở Yemen.

Việc điều phối kịp thời trong việc tìm ra các tên lửa Scud của Triều Tiên ở Yemen vào tháng 6/ 2015 và thỏa thuận của Al-Mutlaq Technology đã cho thấy mối quan ngại của Abu Dhabi về việc Triều Tiên bán công nghệ quân sự cho Houthi. UAE mua vũ khí từ Triều Tiên bao gồm nhiều vũ khí hạng nhẹ, như tên lửa, súng máy và súng trường và đang nỗ lực để ngăn Houthi tiếp cận công nghệ của Triều Tiên và kiểm soát dòng chảy vũ khí tới Yemen .

Mặc dù các quan chức UAE đã làm chệch hướng những phát hiện về sự hợp tác quân sự của Abu Dhabi với Bình Nhưỡng bằng cách khẳng định những vi phạm nghiêm trọng của Triều Tiên đối với các biện pháp trừng phạt của Liên hiệp quốc, nhiều mối liên kết giữa UAE với Triều Tiên về lợi ích chiến lược cho thấy Abu Dhabi không có khả năng sẵn sàng ngưng mua vũ khí từ Bình Nhưỡng. Việc ngăn Iran tiếp cận công nghệ quân sự của Triều Tiên là một mục tiêu an ninh được cả Saudi Arabia và Mỹ ủng hộ, UAE có thể tiếp tục “lách” các lệnh trừng phạt của LHQ đối với Triều Tiên thêm một thời gian nữa.

(Theo The Diplomat)

An Bình