Ẩn họa mang tên "súng tự chế"
(BVPL) - Thời gian gần đây, số vụ việc liên quan đến an ninh trật tự có sự “góp mặt” của loại hung khí nguy hiểm là súng tự chế diễn ra trên các địa bàn trong cả nước có chiều hướng gia tăng, đặc biệt là ở các vùng dân tộc thiểu số, vùng sâu vùng xa. Với tầm sát thương cao, tình trạng chế tạo, tàng trữ, sử dụng súng tự chế đã và đang là nỗi lo cho cả cộng đồng bởi nó đe dọa tới sự bình yên của nhân dân.
Vũ khí nguy hiểm để “giải quyết”mâu thuẫn
Khoảng 20h30 ngày 22-6-2016, trên địa bàn thôn Khe Quân (xã Văn Lăng, huyện Đồng Hỷ, tỉnh Thái Nguyên) đã xảy ra một vụ bắn người bằng súng tự chế. Nạn nhân là chị Hoàng Thị Vinh (SN 1995), bị chính chồng của mình là Triệu Văn Ngân (SN 1991) bắn. Theo những nhân chứng vụ án, trong thời gian hơn một năm kể từ khi cưới nhau, vợ chồng Vinh-Ngân thường xuyên cãi vã vì những mâu thuẫn nảy sinh trong cuộc sống. Tối 22-6, thấy chồng đi chơi từ sáng, về nhà lại bắt vợ đưa tiền, chị Vinh có hỏi Ngân thì hai vợ chồng xảy ra mâu thuẫn. Sẵn cơn tức tối, Ngân lấy khẩu súng tự chế bắn vào đầu chị Vinh khiến nhiều mảnh đạn găm vào vùng đầu, mặt, cổ của nạn nhân. Nghe tiếng súng nổ, người dân trong thôn kéo đến, kịp thời đưa nạn nhân đi cấp cứu, qua khỏi cơn nguy kịch.
Cũng trong ngày 22-6, Công an huyện Sông Mã, tỉnh Sơn La đã bắt giữ đối tượng Sộng Bả Chỉa (SN 1982, trú tại bản Bua Hin, xã Mường Hung, huyện Sông Mã), ngay sau khi đối tượng này dùng súng tự chế bắn trọng thương anh trai của mình là Sộng Bả Chớ (SN 1974, trú cùng địa phương), làm nạn nhân bị thương nặng. Thông tin từ chính quyền địa phương cho biết, do mâu thuẫn cá nhân giữa hai anh em Chỉa-Chớ xảy ra đã lâu nên Chỉa quyết định mang súng đi tìm anh trai để “giải quyết”.
Theo báo cáo của cơ quan chức năng, thời gian gần đây, cơ quan Công an các địa phương đã phát hiện và thu giữ nhiều loại súng tự chế được tàng trữ sử dụng trái phép. Trên thực tế, loại vũ khí này đang tồn tại khá phổ biến trong cộng đồng dân cư, gây hiểm họa khôn lường. Cùng với những vụ cố ý giết người, gây thương tích, thời gian qua, súng tự chế cũng gây ra nhiều tai nạn nghiêm trọng, gây bất ổn trong dư luận nhân dân. Điển hình là vụ xảy ra ngày 15-2-2016, trong lúc đi săn thú rừng trên địa bàn xã Cư Pui (huyện Krông Bông, Đắk Lắk), Cháng Seo Tánh (SN 1965, trú tại thôn Cư Tê, xã Cư Pui) sử dụng súng tự chế đi săn, đã bắn nhầm cháu ruột của mình là Cháng Seo Chứ (SN 1991, ở cùng địa phương), làm nạn nhân bị thương nặng… Chỉ trong thời gian từ đầu năm 2014 trở lại đây, tính riêng trên địa bàn tỉnh Sơn La đã xảy ra hàng chục vụ bắn nhầm do sử dụng vũ khí tự chế. Và riêng tại tỉnh này, trong 3 năm trở lại đây đã có hàng trăm khẩu súng tự chế các loại được thu giữ thông qua các “kênh” khác nhau. Vấn đề đáng quan ngại là nếu như trước đây, các loại súng tự chế chủ yếu được người dân dùng để săn bắn thì nay, không ít trường hợp đã trở thành vũ khí nguy hiểm để giải quyết các mâu thuẫn phát sinh trong đời sống xã hội.
Nhiều việc cần làm
Thực tế cho thấy, mặc dù các loại súng tự chế có sức công phá rất mạnh, đã được đưa vào danh mục các loại vũ khí cấm cá nhân sở hữu, tàng trữ, song, trên thực tế, nhiều người, nhất là ở miền núi, vùng sâu, vùng xa vẫn lén lút tàng trữ, sử dụng loại vũ khí này để săn bắn chim, thú và coi là vật phòng thân khi đi rừng. Trước tình trạng trên, Công an, Bộ đội Biên phòng và Bộ Chỉ huy Quân sự các tỉnh, thành đã đẩy mạnh tuyên truyền, vận động người dân giao nộp và ký cam kết không tàng trữ, sử dụng súng tự chế, đồng thời mở các đợt cao điểm thu hồi loại vũ khí này. Nhờ đó, nhận thức của người dân về tác hại và việc sử dụng súng tự chế là vi phạm pháp luật đã có nhiều chuyển biến và nhiều người đã tự nguyện giao nộp cho các cơ quan chức năng. Điển hình như ở huyện miền núi Quan Hóa, tỉnh Thanh Hóa, chỉ sau một thời gian ngắn phát động nhân dân trên địa bàn tự nguyện giao nộp, ngày 30-6-2016 vừa qua, gần 664 khẩu súng tự chế đã được Công an huyện thu gom, bàn giao cho cơ quan chuyên ngành cấp trên để xử lý theo quy định. Hay như tại huyện vùng biên Mường Chà, Điện Biên, mới đây, chỉ trong một đợt vận động, cơ quan Công an đã tiếp nhận, thu giữ trên 400 khẩu súng tự chế các loại. Đặc biệt, từ đầu năm 2015 đến nay, bằng các biện pháp vận động hiệu quả, Công an xã Ia Rsai (huyện Krông Pa, tỉnh Gia Lai) đã thu giữ, tiếp nhận 91 khẩu súng tự chế trôi nổi trong dân, giao về Công an huyện để xử lý theo quy định của pháp luật…
Lực lượng Công an Lai Châu kiểm đếm súng tự chế do người dân tự giác giao nộp.
Tuy nhiên, do nhận thức của một số người dân còn hạn chế, sự vào cuộc của cấp ủy, chính quyền, đoàn thể, nhất là ở một số địa phương miền núi, vùng sâu vùng xa còn thiếu quyết liệt nên việc thu hồi vũ khí tự chế còn gặp nhiều khó khăn. Trên thực tế, hiện nay, để mua một khẩu súng săn tự chế cũng không quá khó ở vùng cao và chính nguyên nhân này đã khiến cho các vụ án liên quan tới loại hung khí nguy hiểm là súng tự chế vẫn còn xảy ra. Thiết nghĩ, trước tình hình phức tạp về an ninh trật tự do súng tự chế gây ra, các cơ quan chức năng cần nghiên cứu, xây dựng Luật Quản lý, sử dụng vũ khí, vật liệu nổ, công cụ hỗ trợ… Khi chưa có luật, các ngành hữu quan như: Công an, Quân sự, Bộ đội Biên phòng cần có biện pháp xử lý triệt để, trước hết, tích cực tham mưu cho cấp ủy, chính quyền địa phương đẩy mạnh tuyên truyền, vận động nhân dân giao nộp vũ khí, vật liệu nổ, công cụ hỗ trợ; kịp thời phát hiện, cung cấp tin báo, tố giác tội phạm tàng trữ, sản xuất, mua bán, sử dụng trái phép súng tự chế. Để thực hiện tốt việc thu hồi súng tự chế, lực lượng chức năng cần tập trung tuyên truyền, vận động các già làng, trưởng bản, trưởng dòng họ và người có uy tín trong cộng đồng… để họ tiếp tục vận động nhân dân tự nguyện giao nộp vũ khí. Đối với những trường hợp cố tình không chịu giao nộp, cần có biện pháp cưỡng chế, bắt buộc phải giao nộp cho cơ quan chức năng. Một vấn đề quan trọng khác là các lực lượng chức năng cần có kế hoạch ngăn chặn, không để xảy ra trường hợp sử dụng súng tự chế để gây án. Nếu phát hiện vi phạm phải tập trung điều tra, làm rõ và và đưa ra xét xử lưu động một số vụ án điểm, nghiêm trọng về buôn bán, vận chuyển, tàng trữ, sản xuất súng tự chế nhằm tuyên truyền, giáo dục, răn đe. Có như vậy, những ẩn họa “giật mình” do súng tự chế gây ra mới được kiềm chế, tiến tới triệt tiêu hoàn toàn.
Bình Hưng