Ai âm mưu lật đổ Tổng thống Philippines?

Theo ông Evasco, cần phải có lực lượng vũ trang tham gia thì những kẻ định lật đổ Tổng thống Duterte mới có thể thực hiện được kế hoạch của mình, và chủ mưu là Thượng nghị sỹ Antonio Trillanes IV – người đã từng móc nối, thuyết phục quân cảnh ủng hộ việc thực hiện đảo chánh. Phát biểu vào cuối tuần qua, Evasco nói rằng ông không ngạc nhiên nếu có ai đó lên kế hoạch lật đổ Duterte vì lợi ích của nhóm cầm đầu sẽ bị tổn hại nếu Duterte ra lệnh điều tra những việc làm có dính líu đến tham nhũng của họ. Cũng theo Evasco, kế hoạch lật đổ ông Duterte có sự tham gia của các thành viên đảng Tự do và một số doanh nghiệp ưu tú tại Philippines. Theo kế hoạch đã vạch sẵn của Trillanes IV, muốn đảo chánh thành công thì phải thuyết phục quân đội, cảnh sát cùng tham gia với lực lượng vũ trang.

Khi nghe được tin này, Thượng nghị sỹ Trillanes IV đã tức giận phê phán Evasco, đồng thời lên tiếng phủ nhận, nhưng Evasco khẳng định với Duterte rằng âm mưu đảo chánh là có thật, đồng thời khẳng định kế hoạch đảo chánh sẽ thất bại. Theo Evasco, theo kế hoạch, đầu tiên nhóm muốn sử dụng truyền thông để phê phán Duterte trong các vấn đề như xử tử (tội phạm ma túy) mà không cần xét xử, chôn cất di hài cựu Tổng thống Ferdinand Marcos (tại nghĩa trang các anh hùng quốc gia) và tuyên bố có rất nhiều phóng viên đã nhận tiền để viết bài bôi bẩn ông.

Tổng thống Philippines Rodrigo Duterte (phải) nghe Bộ trưởng Nội các Philippines Leoncio "Jun" Badilla Evasco nói về âm mưu đảo chánh (Ảnh: Điện Malacanang).

Cũng theo Evasco, khi kế hoạch bị bại lộ, nhóm đảo chánh bèn tuyên truyền chống Duterte ra thế giới. Và đó là hệ quả khiến Tổng thống Mỹ Barack Obama, Tổng Thư ký Liên hợp quốc Ban Ki-moon và Liên minh châu Âu (EU) lên tiếng muốn điều tra Duterte về vấn đề nhân quyền trong bối cảnh số người bị giết vì dính líu tới ma túy ở Philippines đang tăng lên, tính đến thời điểm đầu tháng 10/2016 là hơn 3.000 người.

Về scandal đảo chánh, Evasco khẳng định rằng đây là cơ hội tốt cho Tổng thống Duterte nói rõ về chính sách ngoại giao độc lập của mình. Cũng nhân vụ lùm xùm này, theo Evasco, Duterte sẽ mạnh tay thanh lọc lại nội các, số cựu viên chức cao cấp trong chính phủ và quốc hội, cùng điểm mặt những doanh nhân Philippines ai là trung thành với mình, ai là kẻ hùa theo nhóm đảo chánh, để từng bước củng cố quyền lực, tiếp tục đánh bọn buôn lậu ma túy và tội phạm cộm cán tại Philippines.

Trong một tình huống khác, vào ngày 2/10, Tổng thống Duterte cho biết rằng ông sẽ rút lại thỏa thuận an ninh (EDCA) đã ký với Mỹ trước đây. Theo các nhà phân tích, có lẽ Duterte thông báo như vậy, là không ngoại trừ việc ông nghi ngờ có bàn tay của CIA ngầm giúp nhóm đảo chánh tại Manila nhắm vào ông. Phát biểu tại một lễ hội ở thành phố Bacolod, miền Trung Philippines, Duterte nói: "Tôi nhắc lại cho người Mỹ biết rằng EDCA là một văn bản chính thức, nhưng nó chỉ được ký bởi một cấp phó là cựu Bộ trưởng Quốc phòng Voltaire Gazmin. Nó không có chữ ký của Tổng thống Cộng hòa Philippines Benigno Aquino. Aquino đã không ký thỏa thuận. Chúng tôi sẽ rút khỏi EDCA sau khi xem xét văn bản, và phát hiện ra không có một chữ ký trao quyền tiến hành các cuộc tập trận giữa Mỹ với Pilippines".

Tường Quyên (Theo CNN, 10/2016)