Viện nghiên cứu Cây ăn quả Miền Nam đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao

Khởi đầu là Hội thi cây xoài giống tốt do Trung tâm Nghiên cứu Cây ăn quả Long Định (tiền thân của viện) tổ chức lần đầu vào tháng 4-1996. Ngay từ thời đó và giữa lúc cây xoài ghép (tạm gọi xoài bưởi hoặc ba mùa mưa) đang thăng hoa, Tiến sĩ Nguyễn Minh Châu vẫn khẳng định như đinh đóng cột rằng, xoài cát Hòa Lộc mới thật sự là "hoa hậu" của các loại xoài. Nhận định ấy đã được chứng minh trong thực tế. Xoài cát Hòa Lộc ngày nay đã được khẳng định là cây trồng đặc sản có lợi thế cạnh tranh của tỉnh Tiền Giang nói riêng và cả nước nói chung. Sau hội thi cây xoài đến hội thi cây sầu riêng giống tốt, cây có múi giống tốt... Nay là Hội thi trái ngon được tổ chức hằng năm, định hướng cho công tác giống, xây dựng vùng chuyên canh, tạo nguồn trái cây đặc sản phục vụ tiêu dùng và xuất khẩu... Trên cơ sở đó, đã tuyển chọn và khẳng định được vị thế những giống cây ăn quả ngon, có lợi thế cạnh tranh trên thị trường quốc tế: sầu riêng hạt lép RI6, bưởi da xanh, xoài cát Hòa Lộc, vú sữa Lò Rèn, Vĩnh Kim (Tiền Giang), chôm chôm, nhãn Tân Phong (Tiền Giang), dứa, đu đủ, măng cụt, chuối cau để xây dựng vùng chuyên canh tập trung lớn hướng đến xuất khẩu. Thành quả đó có được là từ sự trưởng thành của đội ngũ cán bộ khoa học chuyên ngành của Viện Nghiên cứu Cây ăn quả Miền Nam, một vốn quý mà Tiến sĩ Nguyễn Minh Châu và các đồng chí lãnh đạo khác của viện hết sức chăm lo bồi dưỡng, đào tạo trong suốt 16 năm qua. Viện Nghiên cứu Cây ăn quả Miền Nam được thành lập và đi vào hoạt động từ năm 1994 trên nền tảng là Trường trung cấp Nông nghiệp Long Định cũ. Ngày mới thành lập, viện chỉ có một tiến sĩ và hai thạc sĩ do Bộ Nông nghiệp và Công nghiệp Thực phẩm (nay là Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn) điều từ Viện lúa Ô Môn về. Với nhận thức muốn hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao phải có đội ngũ cán bộ khoa học có tầm và có tâm, nhiệt tình, năng nổ, am hiểu... lãnh đạo Viện Nghiên cứu Cây ăn quả Miền Nam đã tranh thủ sự hỗ trợ của bạn bè quốc tế, nhất là hợp tác với Ấn Độ nhằm hỗ trợ đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao cho đơn vị. Theo Tiến sĩ Nguyễn Minh Châu, từ ngày đầu thành lập đến nay, viện đã xây dựng được đội ngũ cán bộ khoa học chuyên ngành giỏi với tám tiến sĩ, 32 thạc sĩ. Số cán bộ khoa học nói trên đều được Ấn Độ cấp học bổng đào tạo. Trung bình mỗi suất đào tạo tiến sĩ trị giá học bổng tám nghìn USD cho thời gian đào tạo bốn năm; thạc sĩ 4.000 USD với thời gian đào tạo hai năm. Những lĩnh vực đào tạo thuộc các chuyên ngành sâu, ở nước ta chưa có như: ngành chọn tạo giống, ngành côn trùng, ngành hoa, rau quả... Ngoài ra, hằng năm đối tác còn giúp đào tạo ngắn hạn nâng cao trình độ từ ba đến bốn cán bộ khoa học của viện về các lĩnh vực đang hết sức cần thiết như: Chẩn đoán bệnh do vi-rút, một kỹ thuật mới trong bệnh cây, kỹ năng giảng dạy và chuyển giao kỹ thuật, máy móc nông nghiệp, tiếng Anh... Những cán bộ được học tập bài bản từ Ấn Độ trở về đang phát huy tốt vai trò của mình trong quá trình phát triển của Viện Nghiên cứu Cây ăn quả Miền Nam cũng như giúp các tỉnh phía nam và nhà vườn xây dựng vùng chuyên canh cây ăn quả có lợi thế cạnh tranh trên thị trường. Trên cơ sở nguồn nhân lực chất lượng cao có được, Viện Nghiên cứu Cây ăn quả Miền Nam đã kiện toàn bộ máy, thành lập thêm các đơn vị: Trung tâm chuyển giao kỹ thuật trồng cây ăn quả, Bệnh viện Cây ăn quả, Công ty Tư vấn đầu tư và phát triển nghề vườn. Đây là những đơn vị làm hậu thuẫn không thể thiếu, giúp kinh tế vườn và nghề trồng cây ăn quả các tỉnh phía nam phát triển một cách bền vững, mang lại hiệu quả cao. Đơn cử như Bệnh viện Cây ăn quả. Chỉ sau hơn hai năm đi vào hoạt động, bệnh viện đã "điều trị" có hiệu quả bệnh trên cây trồng theo yêu cầu của hàng chục nghìn lượt hộ dân các tỉnh thành phía nam. Qua thực tế giải quyết bệnh trên cây trồng, bệnh viện đã xây dựng được chín "toa thuốc" chuẩn để phổ cập trong nông dân. Trên cơ sở toa chuẩn, bà con có thể tự theo dõi, điều trị những căn bệnh khó trên các loại cây trồng cụ thể: xoài, măng cụt, chôm chôm và các loại cây ăn quả có múi khác. Để nâng cao hiệu quả, bệnh viện phối hợp các địa phương tiếp tục mở nhiều lớp đào tạo y tá cây trồng cho các vùng chuyên canh cây ăn quả. Phấn đấu bình quân từ ba đến năm hộ trồng cây ăn quả có một y tá phụ trách khâu chữa bệnh cho cây. Điều này đã mở ra một hướng mới cho việc phát huy tiềm năng kinh tế vườn theo hướng CNH, HĐH đất nước và nâng tính cạnh tranh của sản phẩm trên thị trường. Hiện nay viện mở rộng quan hệ hợp tác với nhiều nước trên thế giới. Cụ thể như hợp tác với Ô-xtrây-li-a và Nhật Bản triển khai đề tài nghiên cứu trồng ổi xen trong vườn cây ăn quả có múi nhằm ngăn chặn rầy phát tán vi-rút gây bệnh vàng lá Greening tại hai tỉnh Tiền Giang và Vĩnh Long. Hợp tác với Niu Di-lân triển khai trồng thanh long theo hướng GAP. Hợp tác với Cơ quan Hợp tác quốc tế Nhật Bản (JICA) qua Dự án "Cải thiện hệ thống khuyến nông để áp dụng hệ thống canh tác và kỹ thuật trồng trọt hiệu quả hơn cho nông dân nghèo ở đồng bằng sông Cửu Long". Ngoài ra viện còn hợp tác với Anh, Đài Loan, Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB)... trên nhiều lĩnh vực: đào tạo cán bộ chuyên ngành, chuyển giao kỹ thuật thâm canh cây ăn quả, kiện toàn bệnh viện cây trồng... Nhưng trước sau, theo Tiến sĩ Nguyễn Minh Châu, mối quan hệ hợp tác với Ấn Độ vẫn có trọng lượng riêng mà nhờ đó, đơn vị đã gây dựng được một nguồn vốn hết sức quý: nhân lực trình độ cao, tạo động lực để viện thực hiện tốt vai trò đồng hành giúp nhà vườn các tỉnh phía nam làm giàu cho gia đình và đất nước. Minh Trí