Phòng ngừa lây truyền HIV từ mẹ sang con

Năm nay mới 28 tuổi, chị Q.T.N (Ngọc Lâm, Gia Lâm, Hà Nội), một phụ nữ mang trong mình virus HIV, cũng giống như bao phụ nữ khác đang từng ngày mong mỏi sự chào đời của đứa con đầu lòng. Cái thai trong bụng chị đã được xấp xỉ 30 tuần tuổi, là kết quả tình yêu của hai vợ chồng trẻ cùng bị mắc căn bệnh thế kỷ, hiện vẫn đang phát triển bình thường dù trên lý thuyết, khi sinh ra đứa trẻ đó có nguy cơ bị phơi nhiễm HIV lớn hơn rất nhiều so với những đứa trẻ bình thường. Tâm sự với chúng tôi, chị N. cho biết, khi biết mình bị HIV, đã có những lúc chị bị suy sụp tinh thần nghiêm trọng. Thế rồi gần 2 năm trước, sau khi xin gia nhập nhóm “Vì ngày mai tươi sáng” - một nhóm xã hội tự nguyện chuyên hoạt động trong lĩnh vực tư vấn, dự phòng lây nhiễm HIV, chị N. thấy cuộc đời có ý nghĩa hơn rất nhiều. Đặc biệt, khi chị quyết định lập gia đình với một người đàn ông cũng là thành viên trong nhóm và cũng mang trong mình virus HIV, bao nhiêu hy vọng lại trở về nguyên vẹn. Sau khi cân nhắc và tìm hiểu kỹ, hai vợ chồng quyết định có con vì “theo những kiến thức mà chúng tôi được nhóm cung cấp và tự tìm hiểu, nếu biết cách quan hệ, được uống thuốc dự phòng đầy đủ, đúng chỉ dẫn của bác sĩ, đặc biệt là từ tuần 28 của thai nhi trở đi thì tỷ lệ lây nhiễm HIV từ mẹ sang con chỉ còn từ 1-5%”. Trên thực tế, tỷ lệ những phụ nữ nhiễm HIV nhận thức được đầy đủ về các biện pháp dự phòng lây nhiễm HIV từ mẹ sang con như chị N. chỉ chiếm một tỷ lệ rất nhỏ. Ông Ong Văn Tùng - Điều phối viên Mạng lưới Vì ngày mai tươi sáng (Gia Lâm, Hà Nội) cho biết, cả nước có khoảng 13.000 người nhiễm HIV nhưng chỉ có khoảng hơn 1.000 người (chưa đầy 10%) tham gia, sinh hoạt trong các nhóm tự nguyện. Đa số phụ nữ nhiễm HIV còn lại chưa được dự phòng, thiếu hiểu biết về các biện pháp dự phòng lây nhiễm từ mẹ sang con. Đáng buồn hơn, ngay cả những người được giao nhiệm vụ như tuyên truyền, làm dự phòng lây nhiễm, điều trị... cũng không hiểu đúng về vấn đề này hoặc đùn đẩy trách nhiệm. Rất nhiều phụ nữ nhiễm HIV khi mang thai đến cơ sở y tế để khám, tư vấn thì được các bác sĩ khuyên... phá thai, những người chưa mang thai thì được khuyên... không được mang thai, hoặc không phát thuốc dự phòng dù các loại thuốc này đều đã được cung cấp miễn phí. Một nghiên cứu trên 100 trẻ sinh từ mẹ nhiễm HIV không có can thiệp vừa được Cục Phòng chống HIV/AIDS công bố cho thấy, ước tính mỗi năm nước ta có khoảng 2 triệu phụ nữ mang thai thì có khoảng 6.000 người bị nhiễm HIV/AIDS. Với tỷ lệ nhiễm HIV từ mẹ sang con trung bình 30-40% thì cả nước sẽ có khoảng 2.000 trẻ bị nhiễm HIV được sinh ra mỗi năm. Tuy nhiên, nếu được chăm sóc và điều trị dự phòng lây truyền HIV từ mẹ sang con thì có thể số trẻ bị lây nhiễm từ mẹ khi sinh chỉ còn khoảng 250 cháu và 1.250 cháu thoát khỏi nhiễm HIV. PGS.TS Bùi Đức Dương - Phó Cục trưởng Cục Phòng chống HIV/AIDS cho biết, bắt đầu từ tháng 9-2009, chiến dịch dự phòng lây truyền HIV từ mẹ sang con sẽ được triển khai trên toàn quốc nhằm khuyến khích những người phụ nữ mang thai thuộc các nhóm đối tượng khác nhau tham gia, vì chính những đứa con của họ. Với chiến dịch này, phụ nữ mang thai được khuyến khích tự nguyện xét nghiệm HIV, được cung cấp các dịch vụ và chăm sóc điều trị dự phòng lây truyền HIV từ mẹ sang con. Tại các điểm của chiến dịch, phụ nữ mang thai sẽ được tư vấn và xét nghiệm HIV miễn phí, điều trị dự phòng lây truyền HIV từ mẹ sang con bằng thuốc ARV, chăm sóc sản khoa, cùng đó những đứa trẻ được sinh ra từ người mẹ nhiễm HIV sẽ được cung cấp sữa ăn thay thế sữa mẹ miễn phí từ khi sinh ra đến hết 6 tháng tuổi.