Người giữ gìn tinh túy hoa lụa truyền thống đất Hà Thành

Dòng chảy của xã hội hiện đại đã khiến rất nhiều những dòng sản phẩm thủ công truyền thống bị mai một hoặc khó có thể tồn tại, phát triển do sự cạnh tranh khốc liệt của thị trường. Ngược dòng chảy đó, thương hiệu hoa lụa Mai Hạnh qua 3 thế hệ vẫn luôn giữ được cái hồn tinh túy của hoa lụa Hà thành.

Nhắc tới hoa lụa truyền thống của Hà Nội thì khó có thể bỏ qua thương hiệu hoa lụa Mai Hạnh. Những ngày cận Tết, cửa hàng hoa lụa Mai Hạnh trên con phố Chả Cá đã vãn hàng, khách đến cũng chỉ có thể chọn mua một số ít những loại hoa còn ở cửa hàng, việc nhận hàng đặt theo yêu cầu của khách cũng đã ngưng từ khá sớm. Hiện tại, hoa lụa Mai Hạnh cũng đã nhận khá nhiều đơn hàng cho đến năm sau. Trong không gian ngập tràn những bông hoa lụa đủ kiểu dáng, màu sắc đều được làm thủ công, tỉ mỉ và có hồn Nghệ nhân Mai Hạnh cũng đã có rất nhiều chia sẻ về nghề làm hoa lụa truyền thống.

Bình hoa cúc đại đóa truyền thống

Nghệ nhân có thể cho biết những thay đổi trong việc thưởng thức hoa của người dân Hà Thành ?

Hiện tại thẩm mỹ cũng như thú chơi hoa của người Hà Thành nói riêng và nhiều người yêu đồ thủ công nói chung cũng đã thay đổi khá nhiều. Những mặt hàng thủ công cũng được coi trọng và có chỗ đứng hơn. Khoảng vài ba năm trở lại đây xu hướng sử dụng các sản phẩm hàng thủ công cũng tăng cao hơn hẳn. Thương hiệu hoa Mai Hạnh cũng đã có khá nhiều khách nước ngoài tìm đến đặt mua và sẵn sàng chờ đợi để nhận được những sản phẩm hoa thủ công 100%.

Tuy nhiên, dòng hoa lụa truyền thống vẫn chịu sự cạnh tranh khá lớn từ những dòng hoa công nghiệp, hoa giả Trung Quốc do những loại hoa này giá rẻ và sản xuất công nghiệp.

Hoa sen luôn là dòng hoa lụa được ưa chuộng nhất của thương hiệu hoa Mai Hạnh

Nghệ nhân có thể cho biết những dòng hoa truyền thống của thương hiệu Mai Hạnh được khách ưa chuộng?

Hiện hoa sen vẫn là dòng hoa lụa được ưa thích nhất của thương hiệu hoa lụa Mai Hạnh do hợp để cắm bàn thờ, hay cắm những bình hoa sen cỡ lớn dịp Tết. Ngoài ra, còn khá nhiều các loại hoa lụa truyền thống khác như dơn, cúc, phong lan, đào, mai, thược dược và đặc biệt là hoa bưởi. Tuy nhiên, không phai ai cũng may mắn có được loại hoa đặc biệt này do nghệ nhân Mai Hạnh chỉ làm hoa bưởi để tặng chứ không bán. Ngoài ra, cũng có những dòng hoa mới hơn như hoa hồng bằng nhung, păng sê… nhằm phục vụ cho nhu cầu của nhiều người trẻ.

Những bình hoa bưởi nhìn như thật và cũng thơm ngát hương hoa chỉ được nghệ nhân Mai Hạnh làm để tặng chứ không bán

Ngoài ra, hoa Mai Hạnh cũng làm thêm khá nhiều những mẫu hoa mới như các loại hồng, các hoa để ghép làm hoa cưới… nhằm phục vụ tốt hơn nhu cầu của khách hàng.

Thưa Nghệ nhân hoa lụa thủ công hiện có gặp phải sự cạnh tranh hay khó khăn nào từ những dòng hoa công nghiệp?

Có một thời gian khoảng chục năm trước khi hàng Trung Quốc mới đổ bộ vào thì hoa lụa truyền thống cũng gặp phải khó khăn. Lúc này nhiều người chuộng hoa Trung Quốc vì rẻ và màu sắc lòe loẹt. Nhưng hiện tại, thì sự cạnh tranh này cũng đã không còn nhiều do hoa lụa truyền thống cũng đã có những chỗ đứng riêng trong lòng người tiêu dùng. Thêm đó hiện tại những dòng hoa lụa công nghiệp kiểu dáng đẹp cũng có mức giá bằng thậm chí đắt hơn những sản phẩm hoa lụa truyền thống nên sự cạnh tranh về giá cũng không gay gắt như trước.

Cửa hàng duy nhất của hoa lụa Mai Hạnh hiện nằm trên phố Chả Cá

Nghệ nhân có biện pháp gì để giữ gìn cái hồn của hoa lụa Mai Hạnh?

Tôi bắt đầu làm hoa lụa từ năm 13 tuổi và đến nay cũng đã có hơn 50 năm gắn bó với nghề. Cái hồn và cái thương hiệu Mai Hạnh đã nhập vào trong tâm và trong tim của mình rồi. Mỗi tác phẩm của tôi khi tôi ưng ý thì đã chứa đựng cả cái hồn, cái tâm xuất phát từ trong tim của tôi rồi.

Nghề làm hoa lụa này cần có cả sự đam mê và cả năng khiếu. Nhìn những cành hoa tưởng như vô tri nhưng có thể chỉ thêm một chút uốn nắn, cách cắm, tô điểm cũng có thể lấy được cái hồn, cái mềm mại của hoa. Đó là điều không phải ai cũng có thể làm được.

Điểm khác biệt của thương hiệu hoa lụa Mai Hạnh với những dòng hoa giả khác trên thị trường?

Nghệ nhân Mai Hạnh chia sẻ: những sản phẩm hoa lụa Mai Hạnh đều được làm bằng lụa Hà Đông và các loại keo hồ, màu nhập khẩu nên khá bền màu, không bị mốc. Có những sản phẩm đã được khách trưng khoảng 5 năm nhưng vẫn giữ màu rất đẹp và không phải thay hoa mới.

Từng cánh hoa lụa đều được hồ, vẽ màu thủ công

Những dòng hoa lụa Mai Hạnh đều được làm thủ công

Nhìn những bông hoa lụa đủ màu sắc, mềm mại ít ai biết rằng để có thể tạo ra một bông hoa vô cùng mất công. Từ việc nghiên cứu để tạo ra từng mẫu hoa, kích cỡ hoa. Sau đó hoa sẽ được tạo ra từng cánh riêng bằng cách cắt lụa, hồ cho cứng, tiếp đó là vẽ màu, tùy loại hoa có thể phải vẽ số lượng lần khác nhau như hoa sen cũng phải vẽ 3 lần. Tiếp đó là tạo độ cong cho cánh hoa, tạo họa tiết… làm nhụy, làm cành hoa. Tiếp đó mới là công đoạn được cho là nhanh nhất là ghép cánh để tạo thành hoa.

Cũng bởi được tạo ra hoàn toàn thủ công và khá tốn thời gian nên thương hiệu hoa Mai Hạnh cũng hầu như không nhận những đơn hàng số lượng lớn như hoa công nghiệp. Thêm đó, thương hiệu này hiện cũng chỉ đang duy trì 1 cửa hàng duy nhất và cũng không nhận quá nhiều đơn hàng. “Việc quá sa đà vào kinh tế cũng có thể khiến hàng nó không còn cái hồn nữa. Nghề này cũng cần có tâm và chăm chút kỹ lưỡng”- con gái cô Mai Hạnh chia sẻ.

Những giò lan nhìn xa ít ai nghĩ đó là hoa giả

Nghệ nhân có mong muốn gì đối với việc dạy và truyền nghề cho các thế hệ sau?

Đối với việc phát triển và truyền nghề hoa lụa Nghệ nhân Mai Hạnh chia sẻ, hiện bà cũng rất muốn phát triển nghề làm hoa lụa thủ công cũng như dạy hay truyền nghề cho các thế hệ sau.

Nghệ nhân cho biết cũng đang có hoạt động dạy nghề miễn phí cho nhiều trẻ khuyết tật bị nhiễm chất độc màu da cam và khá nhiều trong số đó cũng có thể làm hoa lụa rất đẹp. Tuy nhiên, vệc được viện trợ nhiều cũng đã khiến việc học nghề bị xao lãng hơn. Ngoài ra, nghệ nhân cũng dạy nghề cho khá nhiều người muốn học làm hoa lụa. Tuy nhiên, rất ít trong số những người học thực sự có tâm và gắn bó với nghề. Rất nhiều trong số đó chỉ học “ngọn” hay học xong rồi mở cửa hiệu cắm hoa nhưng lại nhập hoa công nghiệp, hoa Trung Quốc về bán do lợi nhuận và đỡ vất vả hơn hoa lụa thủ công.

Tuy vậy, tôi cũng mong trong thời gian tới vẫn có thể làm những công việc để giúp phát triển thêm nghề làm hoa lụa bởi nếu để dần già nghề truyền thống này sẽ ngày càng mai một là có tội với cha mẹ.

Xin chân thành cảm ơn Nghệ nhân và chúc cô cùng gia đình đón Tết vui vẻ!

Vĩ Thanh

Nguồn Sống Mới: http://songmoi.vn/van-hoa-nghe-thuat/nguoi-giu-gin-tinh-tuy-hoa-lua-truyen-thong-dat-ha-thanh