Li-bi đối mặt với nguy cơ chia cắt đất nước

Người dân Li-bi biểu tình phản đối thành lập nhà nước liên bang ở Ben-ga-di hôm 6-3. Ảnh: Roi-tơ.

Tuy nhiên, người đứng đầu Hội đồng Dân tộc chuyển tiếp (NTC) Mu-xta-pha Áp-đen Gia-lin (Mustapha Abdel Jalil) khẳng định, Li-bi không chấp nhận chia cắt đất nước, đồng thời cho rằng, việc thành lập nhà nước liên bang đồng nghĩa với sự thụt lùi về chính trị. Chính quyền Li-bi hiện đang nỗ lực xây dựng một nhà nước phân quyền nhằm ngăn chặn mọi ý đồ chia tách đất nước thông qua hoạt động đòi quyền tự trị.

Phát biểu với báo giới tại thành phố Ben-ga-di ở miền Đông, người đứng đầu Hội đồng khu vực tự trị mới thành lập Xi-rê-nai-ca, ông Amét Du-bai-a An-Xe-nu-xi (Ahmed Zubair al-Senussi) khẳng định: "Hội đồng tự trị Xi-rê-nai-ca công nhận NTC là cơ quan đại diện hợp pháp duy nhất của người dân Li-bi, nhưng bên cạnh đó chúng tôi chỉ công nhận hiến pháp năm 1951”. Theo Hiến pháp trên, trong thời gian từ năm 1951 đến năm 1963, Li-bi hoạt động theo mô hình nhà nước liên bang và được chia thành ba bang bán tự trị là Xi-rê-nai-ca, Tri-pô-li-ta-ni-a và Phê-dan. Trong đó, riêng khu vực Xi-rê-nai-ca chiếm tới 3/4 trữ lượng dầu mỏ của Li-bi. Ông Xe-nu-xi cho rằng, chính phủ lâm thời Li-bi nên quan tâm đến đề nghị thành lập nhà nước liên bang, thay vì chỉ coi đây là một hành động "tạo phản".

Phản ứng trước động thái trên, Chủ tịch NTC Gia-lin và Thủ tướng Li-bi Áp-đu-ra-him En Kê-íp (Abdurrahim El-Keib) đã bác bỏ thẳng thừng “dự án” liên bang. Trong một tuyên bố cứng rắn, ông Gia-lin khẳng định, sẽ sử dụng pháp quyền để bảo đảm sự thống nhất dân tộc của Li-bi.

Theo Thủ tướng Kê-íp, chính phủ Li-bi đang xúc tiến các hoạt động hướng tới việc xây dựng một nhà nước phân quyền, chứ không theo mô hình nhà nước liên bang. Ông Kê-íp cho biết, chính phủ Li-bi muốn áp dụng cơ chế phân quyền từ lâu và nay đang tiến hành thảo luận về cơ chế này nhằm tiết kiệm chi phí cũng như thời gian trong các giao dịch hành chính. Theo ông, với cơ chế này, người dân Li-bi sẽ không còn phải mệt mỏi di chuyển những quãng đường dài đến thủ đô Tri-pô-li để làm các thủ tục hành chính. Hiện tại, Li-bi đang đẩy mạnh tham vấn kinh nghiệm của các nước để xây dựng được cơ chế phân quyền hiệu quả, phù hợp với đặc thù của từng thành phố, khu vực trên cả nước. “Chính quyền Tri-pô-li đang đề xuất một chương trình phi tập trung hóa, nhằm trao thêm quyền ra quyết định cho hơn 50 hội đồng địa phương và quyền sử dụng ngân sách”, ông Kê-íp cho hay. Thủ tướng Kê-íp khẳng định, ông vẫn coi những người mưu cầu tự trị là bạn của mình, song ông cũng kêu gọi tiến hành đối thoại thẳng thắn để tránh những hiểu lầm đáng tiếc.

Trong một động thái ủng hộ chính quyền lâm thời Li-bi, Đảng Xây dựng và Công lý thuộc phong trào chính trị Huynh đệ Hồi giáo tuyên bố họ phản đối thành lập chế độ nhà nước liên bang tự trị. “Liên bang là mô hình không phù hợp với Li-bi, cả trong ngắn hạn và dài hạn”, đại diện đảng này tuyên bố. Trong khi đó, hàng nghìn người dân ở Ben-ga-di đã xuống đường giương cao khẩu hiệu "Chúng tôi chỉ công nhận NTC là người lãnh đạo", đồng thời phản đối yêu cầu thành lập nhà nước liên bang của các thủ lĩnh chính trị ở Ben-ga-di.

Bình Nguyên