Kỳ 1: Ngã ba Bạch Hạc – nơi tụ thủy linh thiêng

Đây chính là điểm “giang sơn quy về một mối”: Sông Hồng nuốt chửng sông Đà, thu phục sông Lô để tạo ra dòng chảy ngọt ngào bồi tụ cho phong thổ linh thiêng đất Việt. Từ đây, sông Hồng chia tay Phú Thọ để dòng chảy hướng về thủ đô. “Giang sơn quy về một mối” Tại ngã ba Bạch Hạc, nước sông cũng có đủ ngọt - mặn, từng vị đất, hương rừng, từ kẽ đá, mạch đất khắp vạn phương góp vào. Thế đất “tụ nhân – tụ thủy” mà Vua Hùng đã nhận ra cách đây hàng ngàn năm dường như vẫn còn giữ nguyên cái sức thu phục lòng người. Trên một rẻo đất bồi của bờ tả sông Hồng (bên địa phận Việt Trì – Phú Thọ) chúng tôi bị choáng trước cái mênh mông và huyền tích nơi ngã ba sông. Bước xuống bãi bồi này, dù vẫn đứng trên bờ, nhưng cảm giác như chúng ta đang bị thả xuống một không gian rộng ngợp đến tuyệt đối. Từ đây, người ta dễ nhận ra một cồn bãi hình lưỡi cày, cây cối xanh tốt lạ thường. Nó u minh đến mức dù chúng tôi đã đồng ý sẽ trả tiền để nhờ chở ra đó, nhưng cánh thuyền chài ở đây ai nấy đều chối đây đẩy: “Trong đấy rậm như trong rừng, vào trong có khi không tìm được lối mà ra”. Xin nước ngã ba sông về... cúng Chính cái thế sông, thế đất nơi đây đã tạo cho thiên nhiên cũng như con người nơi đây một vẻ huyền bí lạ thường. Tại Bạch Hạc, tôm cá tập trung rất nhiều, nổi tiếng bởi có 2 loài cá quý là cá anh vũ dùng để tiến vua và cá chiên sông Đà. Người ta bảo, do nước ở đây rất thiêng, nên các loài cá đã rủ nhau về tập hợp. Dù giờ đây lượng cá anh vũ và cá chiên bắt được không còn nhiều, nhưng nơi này vẫn dễ bắt nhất. Cá tại ngã ba sông cũng là loại có giá cao chót vót, bởi cá bắt được ở đây thường ăn rất thơm, chắc thịt và cũng bởi quan niệm của nhiều người muốn ăn cá ở vùng nước thiêng. Đến ngã ba Bạch Hạc để thăm thú thì ít người, nhưng chủ yếu để xin nước về cúng và làm lễ. Có lẽ bởi tò mò nên chúng tôi xuống thuyền của cặp vợ chồng có tên Đối – Lập nhờ chở đi lấy nước với mong muốn giữ chút kỷ niệm. Ai dè, khi trò chuyện, chúng tôi đều té ngửa... Ông Đối dáng người vuông vức, quai hàm bạnh, da đen sạm, mắt ngầu đục, cười rung cả thuyền khi thấy sự ngô nghê của tôi. Ông bảo: “Gia đình tôi sống ở ngã ba sông này từ lâu, đây là lần đầu thấy lấy nước về làm kỷ niệm. Thường thì nước này chỉ để đổ móng nhà, tắm rửa cho người chết, tắm cho hài cốt và để thờ với quan niệm nước thiêng sẽ tạo được liên kết âm – dương hoặc tẩy rửa bụi trần để người chết được siêu thoát”. Theo ông, vào đợt giỗ tổ hay lễ tết, lượng người đến xin nước rất nhiều, cũng bởi điều này mà có nhiều người ở đây sống bằng nghề chở khách ra ngã ba sông... lấy nước. Từ Bạch Hạc, chúng tôi xuôi dòng sông Hồng về thủ đô. Dòng sông Hồng uốn lượn “ôm eo” Hà Nội suốt một hành trình dài, đi đến đâu cũng để vương những tinh chất phù sa, tạo những triền đê trù phú mà đầy cổ tích. Chí Công – Phan Dương – Minh Phương