Hãy phát hiện những ưu điểm ẩn sâu trong mỗi em

(GD&TĐ)-Đừng bao giờ để bụng những lỗi lầm của học sinh, đừng vội nhìn thấy hiện tượng mà đánh giá học sinh của mình chưa tốt mà hãy cố phát hiện những ưu điểm ẩn sâu trong mỗi em – đó là bí quyết giúp cô giáo Đặng Thị Mai Thủy, Trường THPT Vĩnh Thạnh (Bình Định) thành công trong việc giáo dục những học sinh cá biệt.

Tình yêu thương thực sự là cách cảm hóa học sinh hiệu quả nhất. Ảnh: gdtd.vn (ảnh mang tính chất minh họa)

Cảm hóa bằng trái tim

Cô Đặng Thị Mai Thủy băn khoăn: Trong cuộc sống hiện đại, học sinh trong trường phổ thông hiện nay như thiếu hụt điều gì đó rất lớn trong mối quan hệ thầy trò, hàng rào tâm lí giữa thầy và trò dường như ngày càng rộng ra. Phải chăng nguyên nhân chủ yếu nhất vẫn thuộc về vai trò của người giáo viên chúng ta?

Đừng chỉ là một “giáo viên” đơn thuần! – theo cô Thủy, người giáo viên trong trường học phải thực sự là những nhà tâm lí, nắm bắt tâm tư tình cảm của các em và đặc biệt phải biết lắng nghe.

“Tôi rất bất bình trước những lời nói, việc làm của một số giáo viên hiện nay: “Giờ sinh hoạt lớp, em không biết nói gì với học sinh, không biết làm gì cho hết giờ…, ngoại trừ việc răn đe, xử phạt những học sinh vi phạm nội quy”. Chính những giáo viên này đã tự tạo ra khoảng cách vô hình với học sinh của mình. Vậy thì làm sao tìm ra được biện pháp hữu hiệu nâng cao chất lượng giáo dục? Nếu không quan tâm đến các em, không chia sẻ tâm tư các em thì bản thân người giáo viên sẽ dẫn đến sự dửng dưng, vô cảm – biểu hiện thái độ này không được tồn tại trong môi trường sư phạm của chúng ta” – cô Thủy bày tỏ.

Với cô giáo Thủy, việc gần gũi, trao đổi suy nghĩ, lắng nghe tâm tư nguyện vọng các em là tạo nên sự thân thiện cần thiết, là nền tảng để người giáo viên chủ nhiệm thực hiện được những cách thức giáo dục học sinh của mình. Những học sinh cá biệt thường không thích bị áp đặt, bị buộc vào khuôn khổ. Giáo viên chỉ có thể giáo dục được các em bằng con đường tình cảm, bằng sự chân thành của bản thân. Thân thiện với học sinh, lắng nghe những băn khoăn, trăn trở, tâm tình của học sinh còn là một biểu hiện của ứng xử có văn hóa. Và ngược lại, chúng ta cũng sẽ nhận được cách ứng xử văn hóa của các em với thầy cô và với các bạn cùng trang lứa…

Khi học sinh vi phạm, người giáo viên cần nắm bắt những thông tin theo các chiều hướng khác nhau: giám thị, giáo viên bộ môn, bạn bè, từ chính bản thân học sinh…Đó là cơ sở giáo viên dựa vào để định hướng, điều khiển, điều chỉnh hành vi đúng đắn cho học sinh. Mặt khác phải tạo được dư luận tập thể tích cực, tạo bầu không khí tâm lý lành mạnh trong lớp chủ nhiệm để giáo dục nhân cách học sinh.

“Bản thân là người thầy, tôi không cần che giấu tình cảm của mình với các em. Tôi tâm niệm một điều, mình phải vừa là người thầy nhưng tùy tình huống sư phạm, mình phải đóng vai là cha, là mẹ, là bạn của các em để khuyên nhủ, dạy dỗ. Nhưng cần tuyệt đối tránh sự ưu ái đặc biệt với một vài em nào đó nếu các em mắc sai lầm cần phải phê bình, kiểm điểm; Cũng không được thiên vị đối với những thành viên tích cực trong lớp nếu như chúng mắc phải sai lầm. Đối xử thân thiện nhưng phải nghiêm khắc. Đó là nguyên tắc giáo dục hiệu quả nhất” – cô Thủy cho hay.

Kinh nghiệm nhiều năm làm công tác chủ nhiệm, cô Thủy cho rằng, bản thân người thầy trong công tác chủ nhiệm cần phải biết kiềm chế những cơn nóng giận của mình khi có học sinh vi phạm. Luôn bình tĩnh trong mọi tình huống cho dù xấu nhất. Có thể nhiều giáo viên sẽ bị stress khi chủ nhiệm lớp học mà có quá nhiều học sinh cá biệt, ngày nào cũng bị thầy cô, giám thi “kể tội” học trò của mình… Cách thức hữu hiệu để giảm stress là nên tìm đến đồng nghiệp, người thân tìm sự chia sẻ, hoặc giải trí một số trò chơi lành mạnh như nghe nhạc, chơi thể thao… Với mình, cô Thủy tìm đến thể thao để giải tỏa.

Quan niệm không nên để bụng những lỗi lầm của học sinh, đừng vội nhìn thấy hiện tượng mà đánh giá học sinh của mình chưa tốt, cô Thủy luôn cố phát hiện những ưu điểm ẩn sâu trong mỗi em. Có thể chính các em cũng không biết mình có những ưu điểm đó. Bản thân cô đã giúp học sinh của mình nhận ra, khích lệ các em phát triển. Điều này sẽ giúp các em phát huy được điểm mạnh của mình, góp phần vào xây dựng tập thể vững mạnh mà còn hình thành ở các em phẩm chất tự tin, kiên định trước tập thể, khẳng định được khả năng của mình. Với học sinh cá biệt, thường là các em học rất yếu vì hổng kiến thức, vì ham chơi hơn ham học, vì bị bạn bè xấu lôi kéo,…Trước khó khăn đó, phải chịu khó, kiên trì nhắc nhở, dỗ dành các em, phân tích chí tình chí lí, đưa ra mọi tình huống nếu các em không theo kịp bạn bè. Thậm chí đôi lúc phải “khích” các em, chạm vào lòng tự trọng vốn có của tuổi mới lớn để các em thay đổi hành vi, thái độ theo chiều hướng tích cực.

Với những tư tưởng và cách làm rất nhân văn nói trên mà những lớp thuộc hệ bán công do cô chủ nhiệm luôn đoàn kết, thương yêu, giúp đỡ nhau và tiến bộ không ngừng. Cuối năm, lớp chủ nhiệm của cô luôn được khen thưởng thi đua. Hạnh phúc nhất đối với cô là những lời khen từ đồng nghiệp:“Dạy lớp hệ B của cô thú vị hơn các lớp khác nhiều, bởi các em không chỉ ngoan hiền mà còn chịu khó, tự giác và có tinh thần cầu tiến…”

Phối hợp chặt chẽ với phụ huynh

Điều quan trọng thứ hai công tác chủ nhiệm, theo cô Thủy là giáo viên cần phối hợp chặt chẽ với phụ huynh học sinh trong giáo dục các em. Cơ sở pháp lí đã được nói tới nhiều ở phương pháp giáo dục này, nhưng thực tế cần có sự vận dụng linh hoạt, sáng tạo, nhuần nhuyễn thì mới đạt được hiệu quả cao trong giáo dục đạo đức học sinh.

Đối với cô Thủy, bài học kinh nghiệm quý nhất trong phương pháp này là khi tiếp xúc với phụ huynh học sinh cá biệt cần tránh cho họ sự tổn thương cần thiết. Những em học sinh cá biệt thường có hoàn cảnh sống đặc biệt, do gia đình mâu thuẫn, cha mẹ thường cãi vã, hoặc là do các em thiếu thốn tình cảm, thiếu sự quan tâm, chăm sóc của cha mẹ; cũng có thể là do cha mẹ quá nuông chiều, ..và muôn ngàn lí do khác. Nhưng điều phụ huynh quan tâm nhất, mong muốn nhất là con em của mình được học hành đến nơi đến chốn, vượt qua mọi kì thi, mặc dù các bậc phụ huynh rất biết khả năng của con em mình. Hơn nữa, cha mẹ luôn coi con cái của mình là vốn quý, cho dù chúng hư hỏng, khó dạy bảo… Nên khi nghe tin có giáo viên đến nhà thăm, hay điện thoại báo tin là bản thân họ không muốn tiếp, không muốn nghe. Và nếu có tiếp thầy, cô, có nghe điện thoại thì cũng với thái độ bực dọc, thậm chí bất cần, vì mấy ai thích nghe người khác kể tội con mình.

Để đảm bảo cho công tác giáo dục, bản thân cô khi tiếp xúc với phụ huynh (họp phụ huynh chung, cả gặp riêng từng người…), cô đều đặt vị trí của mình vào trong suy nghĩ, tình cảm của cha mẹ các em, phân tích, lí giải thiệt hơn; cố gắng tìm hiểu những khó khăn của các bậc phụ huynh trong việc quản lí, dạy dỗ con em mình, cùng nhau tìm biện pháp giáo dục tốt nhất. Bên cạnh đó, thường xuyên liên lạc, chịu khó thông tin kịp thời về những hành vi tích cực để động viên các em; thông tin những hành vi sai trái của các em để nhanh chóng khắc phục.

Kết quả của những việc làm này là cô đã hạn chế được tình trạng học sinh bỏ tiết, vắng học không lí do, vi phạm nội quy khác, và quan trọng hơn nữa là các bậc phụ huynh đã tin tưởng vào người giáo viên chủ nhiệm.

“Để trở thành người giáo viên giỏi không phải chỉ là một sớm một chiều mà cả là một quá trình phấn đấu, học hỏi không ngừng, trong đó sự nhận thức đúng đắn về các cuộc vận động, các phong trào lớn của ngành. Tôi tin rằng, với những phẩm chất tốt đẹp vốn có của người giáo viên nhân dân, tất cả chúng ta đều vượt qua mọi khó khăn, trở ngại để phát huy năng lực của mình, để mãi là tấm gương về đạo đức, tự học, sáng tạo cho học sinh noi theo” – cô Thủy khẳng định.

Hải Bình (ghi )

Nguồn GD&TĐ: http://giaoducthoidai.vn/channel/2762/201302/Hay-phat-hien-nhung-uu-diem-an-sau-trong-moi-em-1966910/