“Giá điện không phải muốn là tăng“

- Quyết định 24 đã có hiệu lực rồi vậy mà từ tháng 3 năm nay, EVN vẫn chưa thể tăng giá điện theo lộ trình. Vậy trong tháng 11, 12 có biến động gì về giá điện không, thưa Phó Thủ tướng?

- Quyết định 24 đã ra rồi và dần dần điều hành giá điện theo hướng tiệm cận giá thị trường. Đồng thời phải hình thành thị trường điện cạnh tranh, ít nhất ở khâu phát điện để làm cho giá điện tiệm cận thì trường để đạt được tính hiệu quả chung của cả hệ thống. Việc điều chỉnh đó phải có sự kiểm soát của các bộ, ngành. Kiểm soát chưa cho tăng giá điện là bởi do nền kinh tế năm nay có nhiều khó khăn, phải ưu tiên kiềm chế lạm phát ổn định kinh tế vĩ mô và bảo đảm an sinh xã hội. Thủ tướng quyết định trong tháng 11 này vẫn chưa có điều chỉnh.

Phó Thủ tướng Hoàng Trung Hải.

- Nhưng thưa Phó Thủ tướng, nếu áp dụng 3 tháng tăng giá điện một lần theo quyết định 24 thì giá điện chỉ tăng chứ không hạ?

- Hiện chưa hề áp dụng Quyết định 24 nên đã tăng đâu mà bàn chuyện hạ. Trong quyết định 24 có tính đến tăng và giảm giá điện. Khi tăng phải qua các khâu kiểm soát, khi giảm tự động EVN quyết định giảm theo cơ cấu thị trường.

- Trong thị trường phát điện cạnh tranh hiện nay, hướng xử lý thế nào trước lo ngại của các nhà đầu tư thủy điện vừa và nhỏ ở phía Bắc về tình trạng nước ta tiếp tục mua điện của nước ngoài với các hợp đồng bao tiêu dài hạn?

- Không phải lo lắng bởi tỷ lệ nhập khẩu điện chỉ có 5% hệ thống. Nước ta đang còn thiếu điện, trong tương lai còn đang khó khăn nên để đáp ứng nhu cầu tăng ấy thì đừng có lo vội. Cứ tập trung đầu tư đã, thị trường còn mênh mông như thế chứ đã đầy mất rồi đâu. Nếu nhà máy điện trong nước mà phát triển tốt hơn đáp ứng nhu cầu tốt hơn mình đỡ phải nhập khẩu.

- Phó Thủ tướng có đề cập đến cải cách hệ thống giá điện, không hiểu các yêu cầu những năm tới thế nào?

- Cải cách ấy chính là nhằm đưa giá điện tiệm cận giá thị trường, đưa thị trường điện cạnh tranh vào. Mình hay nói giá điện nào là đúng và hợp lý, giá điện nào là giá điện mà người ta có thể chấp nhận được chính là giá được quyết định thông qua một cơ chế minh bạch và kiểm soát được đấy là giá được người ta mong muốn và có cạnh tranh.

- Để bù lỗ 30.000 tỉ của EVN, năm nay sẽ phải tăng giá điện gấp mấy lần, thưa Phó Thủ tướng?

- Bộ Công thương sẽ công bố công khai toàn bộ hoạt động giá thành kiểm toán của EVN thì sẽ rõ xem lỗ, lãi thế nào, giá thành là bao nhiêu, yếu tố nào được tích vào giá thành, yếu tố nào chưa được tính vào giá thành mới có biết phải bù lỗ hay không. Nếu tăng giá điện thì Bộ Công thương sẽ phải công khai theo Quyết định 24 của Thủ tướng Chính phủ.

Còn vấn đề tăng giá điện gấp bao nhiêu lần là theo đề nghị của doanh nghiệp sau khi đã tính trên cơ sở cân đối tài chính của họ vì đầu tư cho điện là rất lớn. Hiện nay cân đối vốn cho những nhà máy đang xây dựng dở là hết sức khó khăn, nó đe dọa đến tình hình cấp điện của những năm tiếp theo.

- Phó Thủ tướng nghĩ thế nào, khi có ý kiến cho rằng, bây giờ mới bàn đến chuyện minh bạch tăng giá thì mỗi lần tăng giá điện trước đây là không minh bạch?

- Cái đó không đúng vì từ trước đến nay, mỗi lần tăng giá điện đều do các bộ, ngành đi kiểm tra thông qua các số liệu quyết toán của ngành điện hết. Năm nào cũng vậy, kể cả tăng hay không tăng người ta vẫn làm việc ấy nhưng bây giờ thực hiện theo giao quyền cho doanh nghiệp nhiều hơn, vì vậy phải công khai minh bạch trước dân.

- Việc cân đối giá điện sẽ được thực hiện như thế nào, thưa Phó Thủ tướng?

- Về việc này đã có Quyết định 24 của Thủ tướng rồi. Mỗi lần điều chỉnh như vậy phải có xem xét của các bộ, ngành liên quan để quyết định, trừ những trường hợp đặc biệt thì Thủ tướng quyết định. Cho nên việc cân nhắc quyết định như thế nào theo từng trường hợp cụ thể chứ không phải mong muốn tăng 8 lần, 10 lần đều được.

H.Giang (ghi)