Gà Hồ - linh vật Đại hội thể thao châu Á trong nhà lần ba

Sau trâu vàng, hình ảnh gà Hồ sẽ trở thành linh vật của một kỳ đại hội thể thao lớn (Đại hội thể thao châu Á trong nhà lần thứ 3, diễn ra tại Hà Nội từ 30/10 - 08/11).

>> Ngắm tranh dân gian Đông Hồ >> Ra mắt website về tranh Đông Hồ >> Tết xưa trong tranh Đông Hồ, Hàng Trống Điều đó khẳng định việc bảo tồn, nhân giống hơn 200 con gà Hồ còn lại, mang giá trị văn hóa, nguồn gen thuần chủng của Việt Nam là rất quan trọng. Gà tiến vua Gà Hồ là giống gà ở làng Lạc Thổ, thị trấn Hồ (Thuận Thành, Bắc Ninh), vốn đẹp như tranh vẽ, nhìn gà trống trưởng thành hội đủ 5 phẩm chất của bậc quân tử: văn, vũ, dũng, nhân, tín. Người dân nơi đây không nhớ rõ gà Hồ có từ bao giờ, nhưng tên tuổi của nó gắn với dòng tranh Đông Hồ thì không ai phủ nhận vì đây là giống gà đẹp mã, thịt thơm ngon nên người nên làng còn đem gà Hồ tiến vua. Trở thành linh vật, người làng Lạc Thổ hy vọng gà Hồ sẽ hồi sinh mạnh mẽ hơn. Ông Nguyễn Đăng Chung, chủ nhiệm Câu lạc bộ gà Hồ, cho biết: “Xưa, sau Tết Nguyên đán, năm nào, làng cũng tổ chức hội thi gà để chọn ra một cặp to, đẹp mã nhất đem tiến cung để vua ngự lãm. Chủ gà đoạt giải nhất, ngoài phần thưởng một quan tiền, trong năm đó còn được miễn phu phen, tạp dịch”. Làng Hồ còn có tục thi gà giữa các giáp với nhau trong ngày hội làng, mồng mười tháng hai âm lịch hằng năm. Dân làng quan niệm, giáp nào “ăn giải” là năm đó có cuộc sống phồn thịnh hơn các giáp khác. Cũng theo quan niệm này, sau khi hội làng kết thúc, các giáp lại cắt cử người chọn giống gà tốt, nuôi vỗ cẩn thận tranh giải hội làng năm sau. Ông Chung còn cho biết, gà đem dự thi phải nuôi kín, không nhà nào, giáp nào được biết gà bạn. Cũng từ tục lệ thi gà mà nghệ nhân làng tranh Đông Hồ đã lựa chọn những con gà đẹp nhất để làm mẫu cho những bức tranh dân gian với nhiều mẫu khác nhau. Ngày nay, trong những dịp lễ, tết, hay gia đình có việc đại sự, người Lạc Thổ chế biến gà Hồ với nhiều món ăn hấp dẫn như; gà hấp, nộm gà, đặc biệt món gà ninh đỗ đen của người Lạc Thổ chính là một bài thuốc bổ cho người ốm hoặc người mới sinh uống, nhanh hồi phục sức khỏe. Lập câu lạc bộ để cứu gà Hồ Sau 18 năm bảo tồn, người Lạc Thổ dần chọn được những chú gà Hồ thuần chủng. Qua thời gian giống gà Hồ dần mai một, ông Chung nhớ lại: “Cuối những năm 80, số gà Hồ chỉ đếm trên đầu ngón tay, những cuộc thi gà chỉ còn trong ký ức của người già”. Là trưởng thôn, trong các dịp họp, lễ, Tết ông thường được nghe các cụ ngồi ôn lại với nhau về thú chơi, thi gà nên trong tâm khảm ông lúc nào cũng đau đáu tâm nguyện khôi phục thú chơi và hội thi gà Hồ. Đầu năm 1990, đích thân ông Chung đi vận động được 7 hộ gia đình tham gia vào Câu lạc bộ gà Hồ. Có thành viên nhưng khó khăn lớn nhất đối với nhóm là gà Hồ đã lai tạp rất nhiều, nên làm cách nào để lựa được những con thuần chủng để nhân giống. Ông Chung tập hợp ý kiến của những người lớn tuổi trong thôn, từ đó lựa ra các tiêu chí nổi bật nhất để chọn ra giống gà thuần chủng. Cụ Trần Thị Thêm, 83 tuổi, còn nhớ rõ: “Gà trống phải có đầu gộc (to xù xi như gộc tre), mào xuýt hoặc mào hoa đơn, sắc lông nền nã đen óng như màu lĩnh hoặc mận chín, đuôi lơm, chân cao, mình trường, ngực nở, cổ tròn, trọng lượng gà trưởng thành từ 6-6,5 kg. Đối với gà mái phải có mã thó (lông màu đất thó) mã nhãn (màu quả nhãn), mào xuýt, thân săn chắc, bảo đảm mắn đẻ, trọng lượng tối đa 5 kg”. Từ năm 1993 (Quý Dậu), cùng với ngày hội làng, hội thi gà Hồ cũng được tổ chức thường xuyên dưới sự bảo trợ của Trung tâm Bảo tồn gen (Viện Chăn nuôi Quốc gia). Con gà dẫn đầu các tiêu chí mà ban tổ chức đề ra sẽ thắng cuộc, tuy nhiên vì mục đích khuyến khích phát triển chăn nuôi, nhân rộng và bảo tồn nguồn gen quý vì thế thay vì mang gà chín thì nay đem gà sống đi thi. Sau mỗi cuộc thi, Viện Chăn nuôi hướng dẫn ghép phối giữa các con đạt giải theo sơ đồ tránh đồng huyết. Đến nay, Câu lạc bộ gà Hồ có 22 thành viên, nuôi gà Hồ ngoài việc đem lại niềm tự hào cho người Lạc Thổ, nó còn có giá trị kinh tế lớn, đem lại nguồn thu nhấp đáng kể cho những người tham gia vào câu lạc bộ, giúp họ tiếp tục nuôi hi vọng ngày nào đó họ sẽ làm giầu từ con gà Hồ. Theo Ban tổ chức Đại hội Thể thao châu Á trong nhà lần thứ 3, gà là vật nuôi gần gũi, thân thiết với người dân Việt, việc chọn gà Hồ là linh vật bởi đây là giống gà quý, giống gà thuần chủng. Biểu tượng linh vật đang vươn mình, niềm nở đón chào mặt trời sẽ tượng trưng cho Thể thao Việt Nam sẵn sàng đón chào Đại hội Thể thao Châu Á 2009.

Nguồn Đất Việt: http://www.baodatviet.vn/Home/congdongviet/Ga-Ho--linh-vat-Dai-hoi-the-thao-chau-A-trong-nha-lan-ba/20098/53017.datviet