Doanh nghiệp nợ tiền bảo hiểm xã hội: Nguy cơ bị kiện ra Tòa

Để bảo vệ quyền lợi cho người lao động, cơ quan BHXH chắc chắn sẽ phải dùng đến biện pháp khởi kiện ra Tòa để yêu cầu những doanh nghiệp này thực hiện nghĩa vụ…

Hải Phòng - 225 tỷ đồng

Tính đến hết tháng 3-2012, Hải Phòng có 1030 đơn vị, doanh nghiệp nợ tiền BHXH với tổng số gần 225 tỷ đồng. Trong số này, chỉ số ít doanh nghiệp thực sự gặp khó khăn trong thực hiện nghĩa vụ đóng bảo hiểm cho người lao động do sản xuất - kinh doanh thua lỗ, còn phần lớn doanh nghiệp khác, chủ sử dụng lao động cố tình trốn tránh nghĩa vụ đóng BHXH để hưởng lợi…

Trong số 1030 đơn vị nợ đọng tiền BHXH phần lớn là doanh nghiệp ngoài quốc doanh, còn lại là đơn vị doanh nghiệp nhà nước, thuộc khối liên doanh, xuất khẩu lao động, hợp tác xã, ngoài công lập… Trong đó có 57 doanh nghiệp nợ tiền BHXH kéo dài hơn 30 tháng. Đáng kể, Công ty TNHH MTV CNTT Nam Triệu nợ lớn nhất với hơn 38 tỷ đồng; Phòng khám bệnh tại phường Quán Toan (quận Hồng Bàng) nợ dài nhất: 49 tháng!

Nhân viên BHXH quận Ngô Quyền kiểm tra, rà soát các đơn vị nộp bảo hiểm và nợ đọng tiền BHXH

Phòng thu BHXH Hải Phòng cho biết, đến hết tháng 3-2012, trên địa bàn thành phố còn hơn một nghìn doanh nghiệp nợ đọng tiền BHXH từ 3 tháng trở lên, nhiều doanh nghiệp khó có khả năng thanh toán tiền BHXH do tình hình sản xuất kinh doanh ngừng trệ hoặc đã giải thể vì làm ăn thua lỗ. Một số đơn vị nợ kéo dài như Công ty Cổ phần cầu đường 10 (trụ sở ở huyện An Dương) nợ 48 tháng tiền BHXH với tổng số gần 2,9 tỷ đồng; Công ty Cổ phần Đầu tư xây dựng đường thủy (trụ sở đóng ở quận Hồng Bàng), nợ 41 tháng tiền BHXH với tổng số gần 2,2 tỷ đồng; Công ty Cổ phần gỗ PLACO (trụ sở ở quận Dương Kinh) nợ 42 tháng tiền BHXH với tổng số gần 900 triệu đồng; Nhà máy xe máy Đại Tây Dương (trụ sở ở huyện An Dương) nợ 48 tháng tiền BHXH với tổng số gần 1,3 tỷ đồng...

Trong số 15 doanh nghiệp BHXH thành phố kiểm tra, “đốc nợ” tháng 4, 5-2012, yêu cầu trả hơn 14,4 tỷ đồng tiền nợ BHXH, chỉ có 6 doanh nghiệp trả nợ với số tiền gần 6,7 tỷ đồng. Phần lớn doanh nghiệp đưa ra lý do gặp khó khăn trong sản xuất kinh doanh do ảnh hưởng suy thoái kinh tế thế giới, giá cả nguyên vật liệu tăng đột biến, thị trường không ổn định, thiếu việc làm cho người lao động… Theo đó, hàng trăm công nhân, người lao động ở doanh nghiệp này không được đóng BHXH và hưởng các quyền lợi chính đáng khác...

Nợ bảo hiểm xã hội khá phổ biến

Hội nghị ngành BHXH Việt Nam diễn ra cách đây vài tháng tại Hà Nội đã xác định vấn đề nóng nhất năm 2012 chính là tình trạng doanh nghiệp nợ đọng BHXH tiếp tục gia tăng, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến quyền lợi chính đáng của người lao động.

Tổng Giám đốc BHXH Việt Nam Lê Bạch Hồng cho biết, tình trạng doanh nghiệp nợ đọng, chậm đóng, không tham gia hoặc tham gia không đầy đủ BHXH xảy ra ở hầu hết các địa phương. Số liệu thống kê trong 5 năm gần đây cho thấy, tình trạng này ở mức báo động. Nếu như năm 2005, số tiền nợ BHXH là 1.064 tỉ đồng, năm 2010 là 1.723 tỉ đồng thì đến năm 2011 đã tăng lên hơn 3.338 tỉ đồng.

Theo BHXH Nghệ An, tính đến giữa tháng 11-2011, các doanh nghiệp, đơn vị trong tỉnh nợ trên 97,5 tỷ đồng. Trong đó, có tới 830 doanh nghiệp, đơn vị nợ từ 3 tháng trở lên. Số nợ BHXH bắt buộc hơn 52,5 tỷ đồng, nợ BHTN gần 2,8 tỷ đồng và BHYT hơn 42 tỷ đồng.

Trong năm 2011, BHXH Nghệ An khởi kiện hai đơn vị là Công ty Công trình giao thông miền Trung và Công ty cổ phần Đầu tư Xây dựng 24. Ngoài ra, có 17 doanh nghiệp nợ đọng BHXH kéo dài khác cũng đang bị BHXH Nghệ An lên kế hoạch khởi kiện.

Tính đến hết quý 1 của năm 2012, Đắc Lắc có 75 doanh nghiệp nợ bảo hiểm xã hội từ 3 tháng trở lên với tổng số nợ là 29 tỷ đồng. Trường hợp của Công ty Quản lý và sửa chữa đường bộ Đắc Lắc là một ví dụ. Do làm ăn thua lỗ, 70 lao động của công ty đã mất việc làm nhưng không thể làm thủ tục hưởng bảo hiểm thất nghiệp do trước đó công ty đang còn nợ BHXH.

Tại Hà Nội, các doanh nghiệp trên địa bàn nợ đọng BHXH tới hơn 864 tỷ đồng. Trong danh sách nợ, đáng chú ý có nhiều doanh nghiệp lớn của nhà nước. Chẳng hạn như: Công ty Cổ phần cầu 12 (Cienco1 - Bộ GTVT) nợ 28 tháng với số tiền 12 tỷ đồng; Công ty TNHH may mặc xuất khẩu VIT Garment nợ 37 tháng với 7,4 tỷ đồng...

6 tháng đầu năm 2012, Sở Lao động Thương binh và Xã hội Tp. Hà Nội đã tổ chức thanh tra việc thực hiện các quy định của pháp luật lao động, Luật BHXH tại 30 doanh nghiệp trên địa bàn. 6 tháng cuối năm, Sở này sẽ phối hợp với BHXH thành phố kiểm tra thực hiện Luật BHXH tại 50 - 60 doanh nghiệp, đơn vị. Thanh tra việc thực hiện các quy định của pháp luật về an toàn, vệ sinh lao động tại 15 - 20 doanh nghiệp, cơ sở sản xuất kinh doanh, 20 - 30 công trình xây dựng cao tầng.

Khởi kiện để thu nợ

Theo BHXH Việt Nam, tình trạng doanh nghiệp nợ đọng, trốn đóng hoặc cố tình dây dưa BHXH đang ngày một gia tăng, dẫn đến quyền lợi của hàng ngàn người lao động bị ảnh hưởng. Do đó, nhiều cơ quan đã khởi kiện doanh nghiệp chây ì.

BHXH Hà Nội đã từng khởi kiện ba công ty là Công ty Cổ phần Cavico điện lực tài nguyên nợ 37 tháng với số tiền 2,54 tỷ đồng; Công ty Cổ phần Cavico khoáng sản và công nghiệp nợ 16 tháng với 319 triệu đồng; Công ty Cổ phần Cavico giao thông nợ 23 tháng với 21 tỷ đồng.

BHXH Khánh Hòa cho biết, theo chỉ đạo của UBND tỉnh Khánh Hòa, cơ quan này sẽ lần lượt khởi kiện 172 doanh nghiệp trên toàn tỉnh nợ BHXH của người lao động trên 6 tháng, với tổng nợ khoảng 36 tỷ đồng.

Những doanh nghiệp nợ lớn nhất sẽ bị khởi kiện đầu tiên gồm: Công ty FLD VN nợ gần 4 tỷ đồng, Công ty TNHH thực phẩm Sakura nợ hơn 3 tỷ đồng, Công ty Cổ phần Mai Linh Nam Trung bộ và Tây Nguyên nợ gần 3 tỉ đồng, Công ty Cổ phần Hòn Tằm biển Nha Trang nợ trên 2,4 tỷ đồng, Công ty Cổ phần Xây dựng công trình 505 nợ trên 1,7 tỷ đồng...

Thậm chí do nợ BHXH gia tăng, nên lãnh đạo BHXH Việt Nam đề xuất cần bổ sung hành vi cố tình nợ dây dưa BHXH đối với chủ doanh nghiệp cấu thành tội phạm hình sự. Tuy nhiên, đến nay, các cơ quan liên quan vẫn chưa có ý kiến về đề xuất này. Vì thế, trong năm 2012, để ngăn chặn doanh nghiệp trốn đóng BHXH, theo ông Lê Bạch Hồng, giải pháp quan trọng là tăng cường xử phạt doanh nghiệp chậm đóng, đồng thời tăng cường khởi kiện DN nợ nhiều, thời gian nợ kéo dài…

Trần Đức