Đáp ứng yêu cầu xây dựng quân đội trong tình hình mới

QĐND - Mặc dù đã có nhiều sửa đổi, bổ sung trong quá trình thực hiện, nhưng chính sách tiền lương quân đội hiện hành (áp dụng từ năm 2004) đang bộc lộ nhiều hạn chế, bất cập, nhất là tiền lương thực tế của các đối tượng hưởng lương trong quân đội giảm, đời sống của cán bộ, chiến sĩ còn nhiều khó khăn… Trước nhiệm vụ xây dựng quân đội trong tình hình mới, yêu cầu khách quan đặt ra là phải tiếp tục cải cách mạnh mẽ chính sách tiền lương trong quân đội.

Lương thực tế thấp, đời sống khó khăn

Đại tá Nguyễn Ngọc Kiên, Trưởng phòng Chế độ-Chính sách, Cục Tài chính (Bộ Quốc phòng) cho biết: Cục Tài chính-cơ quan thường trực Ban chỉ đạo tiền lương Bộ Quốc phòng phối hợp với một số bộ, ngành Trung ương và các cơ quan chức năng của Bộ Quốc phòng vừa có đợt khảo sát thực trạng chính sách tiền lương, thu nhập và đời sống của cán bộ, chiến sĩ, công nhân viên chức quốc phòng trong toàn quân. Kết quả cho thấy, đời sống của nhiều đối tượng, nhất là sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp (QNCN) và người hưởng lương cấp cơ sở hiện đang gặp nhiều khó khăn do tiền lương thực tế thấp.

Phân đội Thông tin cơ động SSCĐ Lữ đoàn 205 (Binh chủng Thông tin liên lạc) sẵn sàng nhận nhiệm vụ. Ảnh: Anh Quân.

Cụ thể, hằng tháng, sau khi trừ các khoản (tiền ăn, bảo hiểm xã hội và chi phí cho các nhu cầu tối thiểu khác), sĩ quan cấp thiếu úy chỉ nhận được khoảng 1.970.000 đồng; sĩ quan cấp trung úy chỉ được gần 2.360.000 đồng. Với QNCN còn thấp hơn nhiều, do hệ số lương thấp hơn. Điển hình như đối tượng QNCN sơ cấp bậc 1, sau khi trừ các khoản chỉ nhận được gần 1 triệu đồng/tháng. Công nhân viên chức quốc phòng, mặc dù được hưởng phụ cấp quốc phòng-an ninh (mức 30% hoặc 50%) nhưng chưa được hưởng phụ cấp đặc thù quân sự, nên mức phụ cấp chỉ bằng, thậm chí còn thấp hơn phụ cấp ưu đãi đối với công chức, viên chức của một số ngành khác. Công chức quốc phòng cũng chưa được hưởng phụ cấp thâm niên nghề...

Các đối tượng hưởng lương trong quân đội không có thu nhập ngoài lương, do vậy, với mức lương còn eo hẹp, trong khi phần lớn sĩ quan quân đội phải sống xa nhà, nhiều người chưa có nhà riêng, chi phí cho việc đi lại, thuê nhà… khá lớn, nên thực tế ít có điều kiện giúp đỡ gia đình, vợ con, chứ chưa nói đến việc tích lũy.

Yêu cầu khách quan cải cách tiền lương

Từ năm 2003 đến nay, Chính phủ đã 7 lần điều chỉnh mức lương tối thiểu chung (từ 210.000 đồng/tháng lên 830.000 đồng/tháng) nhưng mới thực hiện chủ yếu trên cơ sở “bù” lại mức tăng của chỉ số giá tiêu dùng và khả năng ngân sách, chứ chưa bảo đảm được nhu cầu tối thiểu của các đối tượng trong quân đội, nên đời sống của cán bộ, chiến sĩ còn gặp nhiều khó khăn. Hơn nữa, cán bộ quân đội phải ăn theo định lượng, nên số tiền ăn phải nộp hằng tháng ngày càng tăng và chiếm tỷ trọng ngày càng cao trong tiền lương do mức tiền ăn cơ bản được điều chỉnh tăng nhiều lần.

Sĩ quan Tiểu đoàn 166, Trung đoàn 276, Sư đoàn Phòng không 367 trực sẵn sàng chiến đấu. Ảnh: Minh Trường.

Theo kết quả nghiên cứu của Đề tài cấp Bộ Quốc phòng về “Định hướng hoàn thiện chính sách tiền lương quân đội giai đoạn 2010-2020” do Cục Tài chính (Bộ Quốc phòng) chủ trì, chính sách tiền lương quân đội hiện hành mặc dù có những ưu điểm, tiến bộ nhất định, song còn không ít bất cập. Tiền lương của các đối tượng trong quân đội được điều chỉnh không tương ứng với mức tăng giá sinh hoạt và mức tăng trưởng chung của nền kinh tế, nên đời sống của người hưởng lương trong quân đội còn khó khăn. Do đặc thù nhiệm vụ, nên hầu hết cán bộ, chiến sĩ tại ngũ phải sống xa nhà, mặc dù được thực hiện chế độ nghỉ phép hằng năm, nhưng nhiều quân nhân, công nhân viên chức quốc phòng chưa được thanh toán tiền đi phép. Thiết kế bảng lương của các đối tượng trong quân đội cũng còn nhiều điểm chưa phù hợp. Ví dụ, phụ cấp chức vụ lãnh đạo chiếm tỷ trọng không đáng kể so với lương cấp hàm; việc xếp QNCN có trình độ cao đẳng và đại học vào cùng một loại QNCN cao cấp là chưa hợp lý. Trong thời gian tại ngũ, công nhân viên chức quốc phòng, tuy được hưởng phụ cấp quốc phòng-an ninh (với 2 mức 30% và 50%) nhưng chưa được hưởng phụ cấp đặc thù quân sự; phó trung đội trưởng, tiểu đội trưởng chưa được hưởng phụ cấp chức vụ...

Lao động quân sự là loại lao động đặc thù. Cán bộ, chiến sĩ, công nhân viên chức quốc phòng không chỉ phải lao động với cường độ cao trong điều kiện nặng nhọc, nguy hiểm, lao động không quản thời gian… mà luôn sẵn sàng chiến đấu, hy sinh để bảo vệ Tổ quốc, vì vậy xứng đáng được hưởng các chế độ đãi ngộ hợp lý. Theo Đại tá Hoàng Anh Minh, Phó cục trưởng Cục Tài chính (Bộ Quốc phòng), việc cải cách chính sách tiền lương quân đội trong giai đoạn hiện nay là tất yếu khách quan nhằm thu hút người tài vào quân đội, động viên cán bộ, chiến sĩ yên tâm phục vụ quân đội lâu dài, góp phần xây dựng quân đội chính quy, từng bước hiện đại, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới.

Lộ trình thực hiện

Theo Ban chỉ đạo cải cách tiền lương Bộ Quốc phòng, mục tiêu cải cách chế độ tiền lương trong quân đội là nhằm bảo đảm tiền lương của các đối tượng trong quân đội là thu nhập chính, tương xứng với trách nhiệm, nhiệm vụ và cống hiến của một ngành lao động đặc biệt. Việc cải cách chế độ tiền lương cũng nhằm tạo sức hút để thu hút người tài; động viên cán bộ, chiến sĩ yên tâm công tác lâu dài trong quân đội…

Nội dung cải cách chính sách tiền lương trong quân đội giai đoạn 2012-2020 khá toàn diện, gồm: Cải cách tiền lương tối thiểu; quan hệ tiền lương tối thiểu-trung bình-tối đa; hệ thống thang lương, bảng lương, chế độ phụ cấp và cơ chế quản lý biên chế, tiền lương. Năm 2012, các cơ quan chức năng Bộ Quốc phòng sẽ chủ động hướng dẫn thực hiện điều chỉnh mức lương tối thiểu đối với các đối tượng hưởng lương từ ngân sách nhà nước trong LLVT; hướng dẫn thực hiện chế độ phụ cấp công vụ đối với các đối tượng hưởng lương từ ngân sách trong LLVT từ 10% hiện nay lên mức 25% (cho đến khi đạt mức 50%); đề nghị các cơ quan chức năng sửa đổi, bổ sung thực hiện một số chế độ phụ cấp đặc thù đối với các đối tượng trong quân đội; đề nghị áp dụng chế độ phụ cấp thâm niên đối với công nhân viên chức quốc phòng.

Năm 2013 và các năm tiếp theo, căn cứ vào lộ trình thực hiện của Nhà nước, các cơ quan chức năng Bộ Quốc phòng sẽ hướng dẫn thực hiện điều chỉnh tiền lương tối thiểu trong quân đội; chủ động trình phương án thiết kế bảng lương của các đối tượng trong LLVT theo quan hệ tiền lương mới, bảo đảm tương quan tiền lương giữa LLVT với cán bộ, công chức tối thiểu như hiện nay; sắp xếp lại các chế độ phụ cấp lương; tiếp tục hoàn thiện cơ chế tiền lương, tiền công trong khu vực sự nghiệp công lập trong LLVT…

Nguyễn Trung Kiên