Cuối năm ngẫm về trách nhiệm Bộ trưởng Bộ Xây dựng

“Trách nhiệm trước hết thuộc về Bộ Xây dựng”

Vấn đề về trách nhiệm của Bộ Xây dựng trước thực trạng BĐS hiện nay được nhiều đại biểu thẳng thắn đặt ra trong phiên họp giải trình trước UB thường vụ Quốc hội của Bộ trưởng Bộ Xây dựng.

Đi thẳng vào vấn đề, đại biểu Nguyễn Thị Khá – UB Thường trực các vấn đề xã hội đưa ra câu hỏi: “Qua báo cáo của Bộ trưởng và báo cáo của Bộ Kế hoạch đầu tư đã đánh giá nguyên nhân khó khăn vướng mắc của thị trường BĐS thời gian qua có việc thị trường phát triển tự phát thiếu ổn định, thiếu minh bạch. Như vậy, xin Bộ trưởng cho biết để tháo gỡ khó khăn cũng như quản lý chặt chẽ việc quy hoạch đầu tư đúng hướng hợp lý giữa cung cầu trách nhiệm quản lý quản lý nhà nước của Bộ trưởng đến đâu? Các Bộ ngành liên quan và địa phương đến đâu? Mức độ nào? Giải pháp nào cho vấn đề này?”.

Đại biểu Bùi Nguyên Súy cho rằng phải đánh giá đúng thực trạng mới xác định được về cung cầu. Số liệu Bộ Xây dựng đưa ra phản ánh thực trạng thị trường. Vậy để tình hình như hiện nay Bộ phải chịu trách nhiệm đến đâu?

Vấn đề này cũng được đại biểu Lê Quang Vinh đặt ra bộ trưởng nêu lên nguyên nhân khách quan, chủ quan nhưng giải pháp lại chưa thuyết phục. Nguyên nhân thiếu quy hoạch, mất cân đối nhưng lại chưa được chỉ ra rõ ràng. Bây giờ phải nêu ra rõ trách nhiệm. Ai làm cho thị trường BĐS đóng băng mà giờ đây chúng ta phải đi giải cứu. Có kinh nghiệm mà bảo do phân cấp. Kinh nghiệm từ việc làm sân golf vẫn còn đó.

"Trách nhiệm ở đây trước hết thuộc về Bộ Xây dựng là cơ quan được giao nhiệm vụ quản lý kinh doanh BĐS nhưng rõ ràng là chưa kịp thời tổng kết, bổ sung kịp thời những văn bản pháp luật để khắc phục thực trạng này" - Bộ trưởng Bộ Xây dựng Trịnh Đình Dũng.

Trên cơ sở đánh giá lại thực trạng của thị trường BĐS thời gian qua, người đứng đầu Bộ Xây dựng – Bộ trưởng Trịnh Đình Dũng nhìn nhận thị trường đang trầm lắng. Nguyên nhân đã được chỉ ra rất rõ do quá trình phát triển đô thị, kiểm soát thiếu quy hoạch dẫn đến tự phát, phong trào. Tổng cung các dự án so với nhu cầu phát triển của thị trường với xã hội thì quá thừa. Nguyên nhân thuộc về công tác quản lý nhà nước. Tôi xin nói rõ trách nhiệm từ trung ương đến địa phương.

Trung ương hoạt động kinh doanh BĐS gắn liền với phát triển quản lý đô thị và liên quan đến rất nhiều luật từ đất đai, luật xây dựng, luật đầu tư, luật nhà ở, luật kinh doanh BĐS do nhiều bộ ngành cho trách nhiệm chủ trì soạn thảo. Các luật hiện nay vẫn thiếu đồng bộ, chồng chéo, còn thiếu.

Trách nhiệm ở đây trước hết thuộc về Bộ Xây dựng là cơ quan được giao nhiệm vụ quản lý kinh doanh BĐS mặc dù kinh nghiệm còn ít, thời gian cũng không nhiều nhưng rõ ràng là chưa kịp thời tổng kết, bổ sung kịp thời những văn bản pháp luật để khắc phục thực trạng này.

Thứ 2 là trách nhiệm của cơ quan nhà nước trong việc kiểm tra, kiểm soát như cấp đất, phê duyệt dự án, kinh doanh cấp phép cũng liên quan đến nhiều bộ ngành trong đó có Bộ Xây dựng.

Cũng cần phải nói đến trách nhiệm của các địa phương. Có thể nói chủ yếu các dự án BĐS hiện nay, trên 3.000 dự án được phân cấp cho các địa phương quyết định cho phép đầu tư, phê duyệt dự án nhưng trong quá trình hoạt động thực tế các địa phương cũng chưa chủ động xây dựng kế hoạch thực hiện, cân đối cung cầu trong từng địa phương. Chưa thực hiện sát sao việc kiểm tra các dự án cụ thể để kết nối đồng bộ hạ tầng, xử phạt những chủ đầu tư không thực hiện theo đúng cam kết.

Từ đó, bộ trưởng cho biết để khắc phục tình trạng tự phát thiếu quy hoạch Bộ Xây dựng đã tìm nguyên nhân, đổi mới quan điểm tiếp cận trong việc hoàn thiện hệ thống văn bản pháp luật. Thay vì quá đi sâu và số lượng thì giờ đây đi sâu vào chất lượng văn bản. Trong đó tăng cường kiểm soát thống nhất từ trung ương đến địa phương. Phải tăng cường kiểm soát của nhà nước để tạo sự bền vững.

Luật còn nhiều lỗ hổng

Đánh giá một trong những vấn đề còn tồn tại thời gian qua trong công tác quản lý Bộ trưởng đề cập đến các luật hiện nay vẫn thiếu đồng bộ, chồng chéo tạo lỗ hổng cho doanh nghiệp “lách luật”.

Đại biểu Trần Du Lịch cũng nêu ý kiến năm 2009, khi đặt vấn đề tháo gỡ xây dựng đầu tư cơ bản chúng ta đã sửa một loạt luật để gỡ nó. Còn bây giờ thị trường BĐS lại thêm một loạt luật vì vậy theo tôi tốt nhất chính phủ nên có một ban chỉ đạo mà trong thời gian tới sẽ có rất nhiều bất cập. Về cung – cầu chúng ta phát triển như một chiếc máy bay quá nhiều hạng thương gia trong khi hạng phổ thông thì không có vậy thì bán vé kiểu gì. Ai cũng thấy nhưng dường như cơ quản quản lý nhà nước lại không thấy. Vậy sửa các gì đây? Nếu không càng can thiệp lại càng hỏng việc. Cần làm rõ quản điểm của cơ quan quản lý nhà nước trong việc giải cứu coi chừng càng sửa càng rối.

Thị trường BĐS hiện nay như một chiếc máy bay quá nhiều hạng thương gia trong khi không có hạng phổ thông

Liên quan đến những hướng dẫn, các văn bản pháp luật không chỉ đối với lính vực BĐS, Phó chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân chỉ rõ một trong những nguyên nhân là việc xây dựng luật ban hành quá chậm. Như luật Xây dựng ban hành năm 2003, luật Kinh doanh BĐS Quốc hội ra năm 2006, luật Quy hoạch đô thị ban hành năm 2009 nhưng phải sau 3 năm rưỡi chính phủ mới ban hành nghị định về quản lý đầu tư phát triển đô thị. Nếu nghị định này được ban hành sớm thì có lẽ chúng ta cũng không gặp phải nhiều những khó khăn cho thị trường BĐS. Nguyên nhân là rất rõ ràng. Nếu ban hành sớm thì thị trường liệu có khó khăn như hiện nay?

Ngay chủ trương xây dựng nhà ở xã hội đã ra gần 5 năm mà đến nay mới ra 1 nghị định vì thế thị trường BĐS không đi theo. Sắp tới có nghị định quản lý đô thị nếu thực hiện tốt có thể giải quyết khó khăn. Đây là bài học cho ban hành thể chế cho nhanh chóng kịp thời.

Thị trường xoay chuyển với sự vận động không ngừng nhưng dường như từ luật đến thực tế vẫn còn khá nhiều khoảng cách. Với sự khẳng định của người đứng đầu Bộ Xây dựng đổi mới quan điểm tiếp cận trong việc hoàn thiện hệ thống văn bản pháp luật thay vì quá đi sâu và số lượng thì giờ đây đi sâu vào chất lượng văn bản thị trường BĐS trong thời gian tới sẽ dần được thay máu. Câu trả lời hiệu quả cho sự vận hành sẽ được trả lời trong thời gian tới.