Chất lượng nước uống đóng chai: Cần có chế tài mạnh

ệp hội Tiêu chuẩn và bảo vệ người tiêu dùng Việt Nam xung quanh vấn đề này. * Thưa ông, thời gian qua các cơ quan chức năng đã kiểm tra và phát hiện rất nhiều cơ sở sản xuất nước uống đóng chai vi phạm về điều kiện vệ sinh an toàn thực phẩm (VSATTP), vậy làm thế nào để người tiêu dùng có thể phân biệt được đâu là loại nước đóng chai chất lượng bên cạnh các loại nước đóng chai không bảo đảm điều kiện và tiêu chuẩn theo quy định? Ông Hồ Tất Thắng: Để phát hiện được nước uống đóng chai có đảm bảo vệ sinh hay không, đảm bảo các chỉ tiêu về hóa lý và vi sinh vật hay không thì người tiêu dùng không thể phát hiện được mà chỉ có máy móc thiết bị và phải xét nghiệm mẫu nước mới phát hiện được. * Hiện nay, hệ thống tiêu chuẩn kỹ thuật để sản xuất sản phẩm nước đóng chai đang thiếu nhiều trong khi các cơ quan quản lý trong thời gian qua chưa có sự phối hợp đồng bộ để tổ chức kiểm tra, thanh tra các cơ sở sản xuất, theo ông làm thế nào để có thể giảm bớt tỷ lệ nước đóng chai không đạt tiêu chuẩn như hiện nay? Ông Hồ Tất Thắng: Thời gian vừa qua, chủ trương của cơ quan quản lý là việc xem xét các tiêu chuẩn và chất lượng đều do nhà sản xuất tự công bố . Theo tôi, đây là 1 chủ trương đúng bởi nó sẽ nâng cao trách nhiệm của nhà sản xuất đối với cơ quan nhà nước và đối với người tiêu dùng. Tuy nhiên, nước uống đóng chai là sản phẩm trong nhóm 10 thực phẩm có nguy cơ nhiễm khuẩn cao vì vậy nếu để các nhà sản xuất tự lấy mẫu thử nghiệm và tự công bố tiêu chuẩn của mình mà không có sự kiểm tra, kiểm soát chặt chẽ của cơ quan chức năng, đặc biệt là vấn đề hậu kiểm của cơ quan nhà nước thì tôi cho rằng sẽ không chặt chẽ chút nào và thực tế nó đã chứng minh điều đó. Trên thị trường hiện nay, qua kiểm tra cho thấy có rất nhiều cơ sở sản xuất không đạt tiêu chuẩn quy định của Bộ Y tế. Với thực trạng như hiện nay theo chúng tôi, cơ quan Nhà nước phải thay đổi phương thức cũng như cách thức quản lý thay vì việc cho các nhà sản xuất quyền được tự công bố, đồng thời chúng ta phải đưa các tiêu chuẩn thành quy chuẩn quốc gia để bắt buộc các cơ sở sản xuất áp dụng và phải tiến hành kiểm tra chứng nhận hợp quy hoặc các nhà sản xuất buộc phải công bố hợp quy. Ngoài ra, các cơ quan quản lý và các tổ chức chứng nhận phải lấy mẫu của các cơ sở sản xuất nước đóng chai để tiến hành xét nghiệm. Nếu bảo đảm đủ điều kiện VSATTP thì mới cho phép sản xuất và cấp cho cơ sở nhãn mác để công bố cho cơ quan quản lý và người tiêu dùng biết. * Tuy nhiên, những tiêu chuẩn được in trên nhãn, mác của một số loại nước uống đóng chai thường không rõ ràng và không đủ cơ sở để người tiêu dùng có thể nhận biết được. Vì vậy nên chăng phải có sự quản lý nhãn mác như thế nào và nên đưa ra một bộ tiêu chuẩn nào cho vấn đề này không, thưa ông? Ông Hồ Tất Thắng: Chính phủ cũng đã có Nghị định 89 quy định về việc ghi nhãn hàng hóa trong đó có những quy định rất chặt chẽ đối với nhãn thực phẩm kể cả thực phẩm sản xuất trong nước và nhập khẩu. Vậy vấn đề đặt ra là làm sao để họ thực hiện đúng với những gì ghi trên nhãn đó và cơ quan quản lý bắt buộc phải thanh tra, kiểm tra xem các cơ sở sản xuất có thực hiện đúng với những gì mà trên nhãn mác đã ghi hay không. Sản phẩm nước khoáng thiên nhiên Tiền Hải được sản xuất theo tiêu chuẩn Việt Nam. Tuy nhiên, lâu nay nhãn được dán trên bình nước thường chỉ công bố chỉ tiêu và chất lượng của loại nước đó và họ tự quy định và tự công bố, vì vậy bây giờ chúng ta phải có 1 quy định cụ thể thống nhất và tất cả các cơ sở sản xuất buộc phải công bố theo quy định thống nhất đó là quy chuẩn quốc gia mà nhà nước quy định. * Vậy theo ông, chế tài xử phát đối với những cơ sở vi phạm điều kiện VSATTP đã đủ để hạn chế tình trạng này? Ông Hồ Tất Thắng: Chúng ta đã áp dụng pháp lệnh xử phạt vi phạm hành chính và có nghị định hướng dẫn thực hiện thi hành trong lĩnh vực xử phạt các cơ sở sản xuất nước uống đóng chai vi phạm điều kiện VSATTP, tuy nhiên mức xử phạt quy định trong văn bản quy phạm pháp luật đó chưa cao và với mức phạt đó chưa đủ sức răn đe, thậm chí trong quy định của pháp luật cho phép có những hình thức bổ sung, như thu hồi giấy phép kinh doanh, đình chỉ sản xuất dài hạn hoặc thậm chí là truy tố hình sự nếu vi phạm của cơ sở đó nặng nề. Trên thực tế, hiện nay chưa có 1 cơ sở nào bị truy tố trước pháp luật về vấn đề này. Vì vậy tôi cho rằng phải thay đổi mức xử phạt bằng cách nâng hình thức xử phạt cao hơn nữa. Và trong trường hợp cần thiết thì phải thu hồi giấy phép kinh doanh, tuy nhiên không phải thu hồi tạm thời mà là thu hồi vĩnh viên luôn. Bên cạnh đó, nếu cơ sở sản xuất vi phạm pháp luật, đặc biệt là vi phạm tới quyền và lợi ích chính đáng đối với người tiêu dùng với mực độ nghiêm trọng thì phải đưa ra truy tố trước pháp luật. * Đứng về góc độ bảo vệ người tiêu dùng, ông có khuyến cáo gì đối với họ? Ông Hồ Tất Thắng: Vấn đề VSATTP nói chung, đặc biệt là đối với loại nước uống đóng chai hiện nay, bằng mắt thường người tiêu dùng không phát hiện được loại nước uống nào đủ các chỉ tiêu và tiêu chuẩn bảo đảm. Vì vậy, tôi muốn chia sẻ với người tiêu dùng là không nên lựa chọn những mẫu nước đóng chai có giá quá rẻ (từ 7.000 đồng đến 10.000 đồng/ bình 19.5 lít). Đồng thời, nên quan tâm đến nhãn mác sản phẩm vì theo yêu cầu của Bộ Y tế, các cơ sở kinh doanh nước đóng chai phải công bố các tiêu chuẩn trên nhãn mác của sản phẩm và phải được xác nhận của cơ quan quản lý. Đặc biệt, người tiêu dùng nên quan tâm nhiều đến các thông tin về sản phẩm nước đóng chai trên các phương tiện thông tin đại chúng để có hành vi tiêu dùng đúng đắn. Qua kết quả kiểm tra, thanh tra của Bộ Y tế cũng như phản ánh của người tiêu dùng thì chắc chắn các cơ quan truyền thông sẽ cung cấp những thông tin cho người tiêu dùng biết những cơ sở nào, danh tính của họ cũng như nhãn, mác của cơ sở, doanh nghiệp nào không đảm bảo VSATTP. Xin cảm ơn ông!