Ba tâm điểm ở Hội nghị cấp cao đặc biệt Mỹ - ASEAN

Tổng thống Mỹ Barack Obama sắp chủ trì một hội nghị thượng đỉnh chưa từng có tiền lệ với các nhà lãnh đạo Đông Nam Á tại thành phố Sunnylands, bang California từ ngày 15/2.

Nhận lời mời của Tổng thống Mỹ Barack Obama, Thủ tướng chính phủ Nguyễn Tấn Dũng sẽ dẫn đầu Đoàn đại biểu Việt Nam tham dự Hội nghị cấp cao đặc biệt ASEAN - Mỹ tại thành phố Sunnylands, bang California, Mỹ trong hai ngày 15 và 16/2.

Các quan chức Mỹ cho rằng hội nghị không nhằm vào Trung Quốc. Tuy nhiên, sức mạnh quân sự và ảnh hưởng kinh tế của cường quốc châu Á sẽ chi phối nội dung của hội nghị, AP nhận định.

Biển Đông

Biển Đông sẽ là vấn đề an ninh hàng đầu trong chương trình nghị sự. Trung Quốc tuyên bố chủ quyền đối với phần lớn Biển Đông. Bắc Kinh bồi lấp 7 đảo nhân tạo và xây dựng một số sân bay để củng cố tuyên bố chủ quyền phi lý, khiến cộng đồng quốc tế lo ngại.

Tổng thống Mỹ Barack Obama và Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng chuẩn bị tham dự một cuộc họp trong khuôn khổ Hội nghị thượng đỉnh ASEAN tại thành phố Kuala Lumpur hồi tháng 11/2015. Ảnh: AP

Mỹ thường xuyên phê phán những hành động của Trung Quốc. Hải quân Mỹ đã điều tàu tới một số đảo nhân tạo mà Bắc Kinh bồi lấp trái phép để thách thức tuyên bố chủ quyền phi lý. Chính quyền Obama muốn ASEAN theo đuổi quan điểm chung bằng cách kêu gọi các bên giải quyết tranh chấp bằng luật pháp quốc tế.

Mậu dịch và TPP

Mỹ có lợi ích kinh tế lâu dài ở Đông Nam Á. Giới doanh nghiệp Mỹ đầu tư khoảng 226 tỷ USD vào khu vực, trong khi kim ngạch mậu dịch hai chiều đạt 254 tỷ USD trong năm ngoái. Trong ngày đầu tiên của Hội nghị cấp cao đặc biệt Mỹ - ASEAN, các nhà lãnh đạo sẽ thảo luận về những biện pháp mở rộng mậu dịch và đầu tư với sự hỗ trợ của Mỹ.

Hiệp định Đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP) cũng có thể trở thành một vấn đề trong chương trình nghị sự. Đây là thắng lợi vang dội của ông Obama trong lĩnh vực thương mại. Nhà Trắng thường nói TPP là cơ hội của Mỹ, chứ không phải cơ hội của Trung Quốc, để định hình lại luật lệ thương mại thế giới. 4 thành viên ASEAN – bao gồm Việt Nam, Brunei, Singapore, Malaysia – rất muốn biết Quốc hội Mỹ sẽ phê chuẩn TPP hay không. Một số thành viên khác trong ASEAN – như Indonesia, Thái Lan, Philippines – muốn tham gia TPP trong tương lai.

Mối đe dọa từ IS

Mỹ muốn mở rộng hợp tác chống khủng bố và tình báo với các nước ASEAN. Tổ chức tự xưng Nhà nước Hồi giáo (IS) đang đe dọa cả khu vực Trung Đông và nhiều nơi khác.

Giới chức Indonesia khẳng định IS chi tiền để một số phần tử vũ trang thực hiện vụ tấn công liều chết ở thủ đô Jakarta vào tháng trước. Singapore, Malaysia và Indonesia đều xác nhận nhiều công dân của họ chiến đấu vì IS tại Iraq và Syria. Nhiều tổ chức phiến quân nhỏ ở Philippines đã tình nguyện nhận lệnh từ thủ lĩnh IS.

Linh Phong