538 đại cử tri quyết định ông Trump hay bà Clinton làm Tổng thống

Ứng viên Tổng thống đảng Cộng hòa Donald Trump và ứng viên Tổng thống đảng Dân chủ Hillary Clinton.

Trên thực tế, người dân Mỹ không trực tiếp bầu chọn Tổng thống, thay vào đó là một cử tri đoàn gồm các đại cử tri bỏ phiếu chọn ra Tổng thống.

Điều này được hiểu là mỗi mùa bầu cử Tổng thống , người dân Mỹ đi bỏ phiếu để bầu đại cử tri chứ không phải bầu trực tiếp cho các ứng viên Tổng thống.

Theo đó, lá phiếu phổ thông của các cử tri phổ thông tại mỗi bang sẽ bầu chọn ra các “đại cử tri” (Elector) của bang đó - những người đã cam kết sẽ bầu cho một ứng cử viên Tổng thống nhất định.

Số lượng đại cử tri mỗi bang tỉ lệ với số đại biểu quốc hội, nghĩa là tổng số hạ nghị sĩ và thượng nghị sĩ của bang đó. Ví dụ, California là bang đông dân nhất nước Mỹ nên cũng có số lượng phiếu đại cử tri lớn nhất: là 55. Một số bang khác có nhiều đại cử tri như Florida, Pensynvania, Ohio... đều có trên 20 phiếu. Trong khi đó một số bang nhỏ và đặc khu Washington DC chỉ có 3 phiếu đại cử tri. Tổng cộng nước Mỹ có 538 đại cử tri.

Như thế, Đại cử tri là người thay cho những cử tri phổ thông, trước khi có cuộc bầu cử tổng thống, sẽ có một loạt các cuộc bầu cử ở tiểu bang được tổ chức trong cùng một ngày (ngày bầu cử) để các cử tri phổ thông bầu chọn các Đại cử tri. Đại cử tri phải nêu rõ là họ sẽ ủng hộ ai và bầu cho ai làm tổng thống, và qua đó các cử tri phổ thông sẽ bầu họ làm đại diện.

Điều đặc biệt là tại một bang của Mỹ, khi các phiếu phổ thông được kiểm xong, đã biết rõ ứng cử viên nào được đa số cử tri của bang đó chọn làm tổng thống, thì toàn bộ số phiếu của các Đại cử tri bang đó phải bầu cho ứng cử viên Tổng thống được cử tri phổ thông chọn. Để trở thành Tổng thống, ứng cử viên phải đạt được số phiếu đa số tuyệt đối trong số 538 phiếu đại cử tri.

Chính vì vậy, một ứng cử viên tổng thống đoạt được đa số các phiếu phổ thông trên toàn nước Mỹ, nhưng lại nhận được ít phiếu Đại cử tri hơn đối thủ, thì vẫn ngậm ngùi chia tay với ngưỡng cửa Nhà Trắng.

Điển hình, trong cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ năm 2000, khi ông George Bush của Đảng Cộng hòa chỉ đạt 50.459.211 phiếu phổ thông so với 51.003.894 phiếu phổ thông của ông Al Gore thuộc đảng Dân chủ, nhưng ông Bush vẫn đắc cử vì nhận được 271 phiếu đại cử tri, trong khi ông Al Gore chỉ được 266 phiếu (thua đúng 5 phiếu).

538 đại cử tri trên toàn quốc sẽ hợp thành Cử tri đoàn (Electoral College), cứ 4 năm một lần họp để bầu lên Tổng thống và Phó Tổng thống Mỹ.

Các Đại cử tri họp tại các tòa nhà quốc hội tiểu bang nhà của mình (hay tại Đặc khu Columbia) vào ngày thứ Hai đầu tiên sau ngày thư Tư lần thứ hai trong tháng 12 để bầu Tổng thống và Phó Tổng thống (năm nay, ngày này rơi vào ngày 19/12).

Sẽ có 51 cuộc họp (gồm 50 tiểu bang và Đặc khu Columbia), được tổ chức cùng ngày, các Đại cử tri cùng bỏ phiếu để chọn ra Tổng thống. Chính vì có sự tập hợp kết quả bầu cử của 51 nhóm nên mới có định nghĩa kỹ thuật là “Cử tri đoàn” mặc dù 51 nhóm này thực sự không tập hợp về chung một nơi để bầu cử. Hệ thống Cử tri đoàn vì thế giống như một đại hội toàn quốc, là một nhân tố gián tiếp trong tiến trình bầu lên Tổng thống Mỹ.

Hương Mai