25 năm hậu Xô Viết: Bão địa-chính trị tàn phá thế giới

Thế giới 2016 giống thời điểm Liên Xô sụp đổ?

25 năm trước đây, cũng vào những ngày cuối tháng 8 như hiện nay đã xảy ra một sự kiện chấn động, định đoạt số phận không chỉ của một siêu cường mà của cả thế giớ: Âm mưu đảo chính tháng 8 năm 1991 đã đặt dấu chấm hết cho sự tồn tại của Liên bang Xô Viết.

Bốn tháng sau đó là cơn hấp hối trước ngày chính thức tuyên bố về sự tan rã của một thành trì lớn nhất khối Xã hội chủ nghĩa châu Âu và trên thế giới. Sự biến mất của Liên bang Xô viết trên bản đồ thế giới là một sự kiện tầm cỡ địa chính trị mang tính toàn cầu.

Các sự kiện hồi cuối những năm 1980 đầu những năm 1990 được cho là bước ngoặt lớn. Tuy nhiên, khi đó không ai đề xuất sáng kiến xem xét lại mô hình quản trị thế giới theo kiểu "chiến tranh lạnh", tức là sự đối đấu giữa hai siêu cường Mỹ và Liên Xô, đại diện cho 2 khối liên minh quân sự được lập ra để đối chọi với nhau là NATO và Vazsawa.

Sau khi Liên Xô sụp đổ, thay đổi duy nhất và lớn nhất là thay cho trật tự thế giới lưỡng cực đã xuất hiện trật tự đơn cực, do duy nhất siêu cường Hoa Kỳ chi phối. Và từ đây, toàn bộ cục diện địa-chính trị thế giới đã thay đổi.

Sau một phần tư thế kỷ, các chuyên gia phân tích chính trị và bình luận quân sự đang có cảm giác tương tự như vào thời điểm Liên bang Xô viết sụp đổ, khi theo dõi những sự kiện nóng bỏng trên toàn cầu vào mùa hè năm 2016.

Những sự kiện gần đây trên toàn thế giới đã cho thấy một điều, những di biến động nhỏ đã được tích lũy điểm điểm nút của nó, dẫn đến những thay đổi lớn lao về chất, đó là kỷ nguyên toàn cầu hóa tự do sắp kết thúc.

Liên Xô sụp đổ, trật tự lưỡng cực mất đi, Mỹ duy trì vị thế độc tôn

“Rõ ràng là trật tự thế giới đang thay đổi, một số nước đang thay đổi định hướng và đường lối chính sách đối ngoại” - Đó là nhận định của tổng biên tập tạp chí "Nước Nga trong vấn đề toàn cầu" (Russia in Global Affairs) là ông Fyodor Lukyanov.

Trong một cuộc phỏng vấn của Hãng thông tấn và phát thanh đa phương tiện Sputnik, ông Lukyanov lưu ý đến việc, các sự kiện chính trị quan trọng nhất năm 2016 đều là đầy bất ngờ, khó dự đoán và gây ấn tượng bởi quy mô lớn và tính chất đồng loạt của nó.

Châu Âu và Trung Đông đầy những biến động lớn

Hiện chúng ta đang chứng kiến một xu hướng quan trọng: Các nguyên tắc cơ bản của nền chính trị thế giới sau "Chiến tranh lạnh" mà ở vị trí trung tâm là phương Tây đang thay đổi. Mô hình phát triển phương Tây mà các chính trị gia lên kế hoạch sau năm 1991 đã không thành công.

Nói cách khác, quá trình đã từng bắt đầu sau sự sụp đổ của Liên Xô vẫn đang tiếp tục. Nhưng, chính hiện nay, trong năm 2016, quá trình chuyển hóa từ những sự tích lũy về lượng đã dẫn tới những thay đổi về chất tầm cỡ toàn cầu. Đây là kết quả chính của “mùa hè chính trị” năm 2016.

Rất nhiều sự kiện xảy ra gần như cùng một thời điểm mà điểm nóng hiện nay tập trung chủ yếu ở châu Âu và Trung Cận Đông.

Cuộc trưng cầu dân ý rút khỏi Liên minh châu Âu của Anh (Brexit) là một cơn địa chấn hay sự kiện tỷ phú Donald Trump được đề cử làm ứng viên đại diện đảng Cộng hòa thực hiện chiến dịch tranh cử tổng thống Mỹ cũng là một sự kiện gây sốc và chưa từng có.